Θανάσης Παπακωνσταντίνου

Ο 13ος και τυχερός δίσκος του τραγουδοποιού από τον Τύρναβο έρχεται σε παραγωγή της δικής του και των γιών του εταιρείας. Η "Πρόσκληση" γίνεται με την -εν είδει εισαγωγής- απαγγελία του "Χαρτοκόπτη" από τον πατέρα του Θανάση, Αριστοτέλη, με φωνητικά της μητρός Βάιας. Μιλάμε, δηλαδή, για ένα καθ' όλα οικογενειακό "Δείπνο". Η πλήρης αντιδιαστολή με το αυστηρό, βασισμένο σε επιστημονικές αναζητήσεις εξώφυλλο του προηγούμενου "Ελάχιστου Εαυτού", με το artwork του 32 σελίδων ένθετου του "Δείπνου" (Δαυίδ Σαμιάν), μας προετοιμάζει και οπτικά για τη διαφορετική, ανανεωμένη διάθεση του καλλιτέχνη. Ο Μπάμπης Παπαδόπουλος στις κιθάρες, παλιοί και νέοι συνεργάτες και μια μαγική ενδεκάδα συνθέσεων με στόχο τον προβληματισμό και ενίοτε την παρηγορία.

Μετά από την πρόσκληση με "Χαρτοκόπτη", περνάμε στο δωμάτιο Ξενοδοχείου του "A. Select", μια -ηθελημένη ή αθέλητη- μεταφορά πάνω στο εννοιολογικό δίπολο του Ξένου (ξενιτιά-αποξένωση). Η αιλουροειδής ιστορία της "Εξαφάνισης" βασίστηκε σε ποίημα του Τσέχου ποιητή και ανοσοβιολόγου Miroslav Holub και την μουσική της υπογράφουν από κοινού πατέρας και υιός (Κωνσταντής) Παπακωνσταντίνου. Στη φωνή η Ματούλα Ζαμάνη, που μας τραγουδάει αργότερα και το "Μηδεία-μα". Στο υπαρξιακών αναρωτήσεων και ευρωπαϊκών προτύπων "Amor Fati", τα παραδοσιακά γυρίσματα της φωνής της Μελίνας Κανά φτιάχνουν μια ενδιαφέρουσα αντίθεση ύφους με συνοδεία πιάνου. Αμέσως μετά, η έφηβη Αλίκη βγαίνει μια εφιαλτική βόλτα στην χώρα των τραυμάτων (των άλλων, των δικών της;) και μας γυρίζει στην εποχή μιας σκληρής αθωότητας που πολλοί αφελώς αναπολούν, με μια σύνθεση που δεν θα αφήσει κάποιον ασυγκίνητο. Έπεται ένα ερωτοκεντρικό -ερωτικό δεν είναι- τραγούδι με την γνώριμη φόρμα των επιτυχιών του τραγουδοποιού, που αγαπήθηκε αμέσως από το κοινό. Η στιχοπλοκή της "Ηλιόπετρας" αποτελεί διασκευή της "Piedra De Sol", του διασημότερου ποιήματος του Μεξικανού Octavio Paz, που κυρίως του χάρισε το Νομπέλ Λογοτεχνίας το 1990. Ο Σωκράτης Μάλαμας σε άλλη μία εξέχουσα ερμηνευτική στιγμή μιας ψαλμωδίας με ελαφρύ ραπάρισμα πάνω από λούπες και σκρατς.

Και εδώ τοποθετώ την σημαντικότερη στιγμή αυτού του δίσκου· ακριβώς στην επιλογή της αλληλουχίας αυτών των δύο τραγουδιών. Η "Ηλιόπετρα", ύμνος στον ατομοκεντρισμό του έρωτα, ανθολογείται δίπλα-δίπλα στο ενοχλητικά συλλογικό "Ο Χομαγιούν Kαι O Βακάρ", σε μια αντιδιαστολή που αποκαλύπτει την λεπτή γραμμή που διαχωρίζει βάναυσα τον προσωπικό από το δημόσιο βίο στις Δημοκρατίες. Η κορυφαία εδώ σύνθεση, ίσως και μια από τις κορυφαίες της δισκογραφίας του Παπακωνσταντίνου, είναι εμπνευσμένη από πραγματική ιστορία με τραγικό τέλος και φέρει για τίτλο τα ονόματα των πρωταγωνιστών της. Πρόκειται για ένα συγκλονιστικό blues της Ανατολής - αυτόματα συνδεδεμένο συνειρμικά με τα «αράπικα» του Καζαντζίδη. Προλογίζοντας το συγκεκριμένο κομμάτι στις φετινές του εμφανίσεις, ο δημιουργός αναφέρει: «Ο Χομαγιούν και ο Βακάρ είναι -ήταν και είναι- δυο μετανάστες από το Πακιστάν που είδαν κάποια στιγμή ένα αυτοκίνητο εγκλωβισμένο στις γραμμές του τρένου και, προσπαθώντας να το σπρώξουν, τους παρέσυρε το τρένο και φύγανε...».

Το "Φίλεμα" του Σταμάτη Δαγδελένη -απ' τις σπάνιες στιγμές που δεν ανήκει ο λόγος στον ίδιο τον Παπακωνσταντίνου- μας προσφέρεται από τους Παντελή Ζεμπίλη και Σοφία Σαρρή ως μια σύγχρονη παραλογή για τους κινδύνους του αλόγιστου πόθου, το "Θηρίο" γίνεται άλλο ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα της ιδιαίτερης σχέσης του Θανάση με τις γλωσσικές ακροβασίες και την πολύ καλή εστίαση κατά την επιλογή του σημαίνοντος, για να ολοκληρωθεί το "Δείπνο" λυτρωτικά, με την ορχηστρική ωδή στο σεληνιακό "Supermoon". Ο αστρονομικός όρος είναι «περίγειο-συζυγία» και η πρώτη καταγραφή του έγινε τον 2ο αιώνα π.Χ. από τον Έλληνα αστρονόμο Ίππαρχο. Αν και άκρως εντυπωσιακό, το φαινόμενο θεωρείται από τους προληπτικούς δυσοίωνο, καθώς έχει συνδεθεί κατά καιρούς με πολλές καταστροφές.

Με μια εξαιρετική οικονομία να δεσπόζει σε όλο το δίσκο και να δένει σφιχτά το αρχετυπικό με το επίκαιρο, το αίσθημα του επείγοντος δίνεται με και χωρίς λόγια, ακόμα και μέσα από τον συμβολισμό της συνολικής διάρκειας - μία ώρα παρά πέντε λεπτά, μια κοινωνία στο παρά-πέντε. Όσο για τους στίχους, ο ίδιος ο δημιουργός είπε «Δεν είμαι (τώρα) σε θέση να κρίνω το μουσικό αποτέλεσμα. Για τους στίχους, βάζω από τώρα το χέρι στη φωτιά. Είμαι βαθιά ικανοποιημένος». Κι εμείς το ίδιο! Η ποίηση του "Δείπνου" ακροβατεί εξαίσια μεταξύ του άμεσου και του υπερβατικού, περνάει τα μηνύματά της με έναν τρόπο που θυμίζει κάτι από δηλητήριο και αποδεικνύει για άλλη μια φορά πως η σαφήνεια είναι υπερτιμημένη, όταν πρόκειται για σκληρές αλήθειες.

Ένας δίσκος που μας έκανε να καθυστερήσουμε την παρουσίασή του -μέχρι το παρά πέντε της χρονιάς- για να «κερδίσουμε» όσο το δυνατόν περισσότερες ακροάσεις, που μπορεί άφοβα να χαρακτηριστεί τόσο φολκ όσο και ροκ - μιας και το ροκ είναι πάνω απ' όλα αίσθηση των πραγμάτων, τόσο πολιτικός, όσο και ιδιωτεύων, αλλά σίγουρα φτιάχτηκε για να ικανοποιήσει πολλούς και απαιτητικούς μουσικόφιλους με διαφορετικά ακούσματα.

Ευχαριστούμε για τα τραγούδια και τις σκέψεις!