Solstafir

Ιδιάζουσα περίπτωση μπάντας αυτοί οι Sólstafir... Εδώ που τα λέμε, η καταγωγή τους και μόνο θα έφτανε για να τους αποδοθεί αυτός ο χαρακτηρισμός, και το λέω αυτό γνωρίζοντας ότι ενδεχομένως πέφτω σε μία στερεοτυπική παγίδα. Η Ισλανδία, όμως, είναι πράγματι μια ψυχρή, απομακρυσμένη και γεωλογικά παράξενη χώρα. Ίσως κάποια από τα παραπάνω να δικαιολογούν εν μέρει και τις μουσικές της «ανωμαλίες», ή τουλάχιστον ένα μεγάλο μέρος αυτών, γνωστές στους περισσότερους κυρίως μέσω των Sigur Rós και της Björk.

Δεκαεπτά χρόνια ύπαρξης συμπληρώνει φέτος η τετράδα από το Ρέικιαβικ, παρά το γεγονός ότι κατάφερε να βάλει μπρος δισκογραφικά μόλις το 2002 με το "Í Blóði Og Anda". Τα "Masterpiece Of Bitterness" και "Köld" που ακολούθησαν (2005 και 2009, αντίστοιχα) υπήρξαν δύο εξαιρετικά δείγματα υψηλής συγγραφικής αξίας, που συγχώνευσαν φαινομενικά ανόμοια ιδιώματα και στοιχειοθέτησαν το μοναδικό τους ύφος. Η περιγραφή αυτού μόνο εύκολη υπόθεση δεν είναι, καθώς ο ήχος της μπάντας εξελίσσεται ραγδαία δίσκο με το δίσκο, κι έτσι από το viking / black metal των πρώτων ημερών φτάνουμε στο σημερινό «post-everything» και τους συχνούς τσακωμούς τους με την παραμόρφωση.

Το "Svartir Sandar" είναι το τέταρτο άλμπουμ των Ισλανδών, πρώτο τους για λογαριασμό της Season Of Mist, και συγχρόνως το πιο φιλόδοξο και ολοκληρωμένο έργο τους. Ο τίτλος του μεταφράζεται ως «μαύρη άμμος» και εικάζω πως σχετίζεται -έστω και έμμεσα- είτε με τις μαύρες ηφαιστειογενείς ερήμους της Ισλανδίας, είτε με την περσινή έκρηξη του ηφαιστείου Eyjafjallajökull και την αναστάτωση που προκάλεσε σε όλη την Ευρώπη. Δυστυχώς, η αποκλειστική χρήση της μητρικής τους γλώσσας δεν ευνοεί πολλές αναλύσεις όσον αφορά στο στιχουργικό κομμάτι, ωστόσο αυτό δεν αποτελεί ούτε κατά διάνοια τροχοπέδη για τη νοηματική αποδοχή του άλμπουμ.

Αξίζει να σημειωθεί ότι κυρίως υπεύθυνος για το ηχητικό αποτέλεσμα είναι ο Fredrik Reinedahl (γνωστός ως ο μόνιμος παραγωγός των Burst), ο οποίος είχε δουλέψει με τη μπάντα και για το "Köld", ενώ τα πανέμορφα εικαστικά -που περιλαμβάνουν από ένα ξεχωριστό εξώφυλλο για κάθε τραγούδι- ανήκουν στον Kim Holm.

Το πρώτο μισό του δίσκου, ονόματι "Andvari", μάς εισάγει στο γνώριμο ήχο των Sólstafir με το "Ljós í Stormi", μία σύνθεση που συνοψίζει το παρελθόν της μπάντας σε δώδεκα λεπτά, δίνοντας ταυτόχρονα μία καλή ιδέα του τι θα ακολουθήσει. Το μαγευτικό "Fjara" διακρίνεται άμεσα μέσω των εθιστικών του folk μελωδιών και της αιθέριας ατμόσφαιράς του, με την πνιγηρή αίσθηση της απόγνωσης να υπερκαλύπτει τις όποιες θετικές απολήξεις. Τα μονίμως παράτονα φωνητικά του Aðalbjörn Tryggvason φέρνουν μία ισχυρή punk αύρα στα "Þín Orð", "Sjúki Skugginn" και "Æra", ενώ παράλληλα κάποια black κατάλοιπα εξαπλώνουν τη σκοτεινότητα των διαθέσεων, φέρνοντας στο μυαλό παλιότερες δουλειές των Primordial. Το πρώτο μέρος κλείνει νωχελικά με τους ambient ήχους του "Kukl", δίνοντας ήδη την πρώτη εντύπωση του ολοκληρωμένου.

Στο "Gola", όπως ονομάζεται το δεύτερο ήμισυ του δίσκου, η μουσική προσέγγιση των Ισλανδών είναι αρκετά πιο πειραματική, αρχής γενομένης από το δεκάλεπτο "Melrakkablús". Ψυχεδελικά / jazz περάσματα, όπως το μέρος των δύο τελευταίων λεπτών με το σαξόφωνο, προσαρμόζονται με τις post metal δομές των Neurosis και των Cult Of Luna, συνθέτοντας υπέροχα ηχητικά τοπία που ξεχειλίζουν οπτιμιστικές τάσεις. Στη συνέχεια, η απόκλιση σε απλοποιημένες post rock / alternative φόρμες ενισχύεται με το τρίπτυχο "Draumfari" / "Stinningskaldi" / "Stormfari", που πρόκειται ουσιαστικά για ένα ενιαίο τριχοτομημένο κομμάτι. Ανάλαφρες επαναλαμβανόμενες ημιπαραμορφωμένες φράσεις συνδέονται με ηχητικά αποσπάσματα ενός μετεωρολογικού δελτίου (;), καταλήγοντας να ρέουν με έναν τρόπο τόσο κινηματογραφικό που σχεδόν σου επιτρέπει να δεις σεκάνς ονείρων να εκτυλίσσονται μπροστά στα μάτια σου.

Το ανάλογο τελείωμα στο μεγαλείο του "Svartir Sandar" έρχεται με το ομότιτλο τραγούδι και το "Djákninn", με τη συνολική τους διάρκεια να αγγίζει τα είκοσι λεπτά και το συνθετικό οίστρο να ξεπερνάει κάθε μέγιστο ακρότατο. Εν τέλει, το κλείσιμο του άλμπουμ μοιάζει αρκετά με το ξεκίνημά του, κι αυτό συμβαίνει επειδή οι Sólstafir διαγράφουν μία μεγάλη ελεγχόμενη κυκλική πορεία μέσα σ' αυτά τα 78 λεπτά. Καταγράφοντας μία τεράστια γκάμα διαφορετικών ηχοχρωμάτων και μία εξίσου ευρεία ποικιλία συναισθημάτων, το "Svartir Sandar" διαθέτει όλα τα φόντα για να χαρακτηριστεί ως το αριστούργημα της μπάντας. Και, βασικά, αυτό ακριβώς κάνει.