Radiohead

Έτσι ξαφνικά, έπειτα από μόλις δυο-τρεις μέρες κλασικού, «τομγιορκικού», πρωτότυπου αλλά επιδεικτικά αντιεμπορικού teasing, έσκασε μύτη ο ένατος δίσκος του συγκροτήματος που καθόρισε την κατεύθυνση και τέντωσε τα νήματα του εναλλακτικού ήχου όπως κανένα άλλο. Οι Radiohead, απολαμβάνοντας πλέον το status αδιαφιλονίκητου και ανέγγιχτου ηγέτη -και μάλιστα ενός ηγέτη που είναι αποδεδειγμένο πως είμαστε διατεθειμένοι να ακολουθήσουμε σε οποιοδήποτε ανοιχτόμυαλο ξεστράτισμα, βλέπε "Kid A" - έχουν ντε φάκτο την απόλυτη δημιουργική ελευθερία. Σπουδαία υπόθεση.

Με αυτό ως δεδομένο και με γνωστές μέσω συνεντεύξεων, δράσεων και side projects τις καλλιτεχνικές ανησυχίες, αλλά και το σοβαρό όραμα, θα μπορούσε ευλόγως να ισχυριστεί κάποιος πως το νέο άλμπουμ όφειλε να είναι τουλάχιστον ένα αμφιλεγόμενο δυσεπίλυτο ερώτημα, παρά να αφήνει μια γενικότερη επίγευση ποιοτικών leftovers της ύστερης περιόδου. Πολλώ μάλλον δε διαδεχόμενο ένα άνισο προ πενταετίας "The King Of Limbs" που άφησε ορέξεις ανικανοποίητες.

Η σύγκριση με το "The King Of Limbs" (η μόνη σύγκριση που μπορεί να υπάρξει) βγάζει το νέο τους παιδί νικητή, κυρίως λόγω του σταθερού ποιοτικού επιπέδου που διατηρείται δια μέσου και των 52 λεπτών, εντούτοις, από τη ρευστή ονειρική μάζα που δημιουργούν μέσω πανέμορφα συγκεχυμένης στιχουργίας, κυρίαρχων φωνητικών γραμμών/χορωδιών και πιάνου, λείπουν οι Μεγάλες Στιγμές. Στιγμές που είχε ακόμα και το κατώτερο "The King Of Limbs" - και προφανώς εννοούμε το "Little By Little". Αυτό θα μπορούσε να αντισταθμιστεί από μια οργανική ροή που θα δίνει εντύπωση ενιαίου έργου, αλλά η (τυχαίως;) αλφαβητική σειρά των κομματιών αφήνει κάμποσες ανεκπλήρωτες κορυφώσεις.

Δεν έχει πολύ καιρό που υφίσταται στον μουσικό μας κόσμο το "A Moon Shaped Pool" και ήδη μπορεί να αναρωτηθεί κανείς αν ο γενικότερος ενθουσιασμός/αποθέωση που παρατηρήθηκε άμα τη εμφανίσει του, καθώς και οι αναλύσεις επί αναλύσεων για τα κρυφά του νοήματα και τα back stories, θα εξακολουθούσαν να υπάρχουν αν το ίδιο ακριβώς ηχητικό αποτέλεσμα κυκλοφορούσε υπό διαφορετική μαρκίζα. Από την άλλη, αν δεν ήταν οι Radiohead, το συγκρότημα που μόνο με ένα "Paranoid Android" έθεσε απάτητες κορυφές, τις οποίες ακόμα και το ίδιο αδυνατούσε να υπερκεράσει, πιθανότατα να ήμουν πιο ελαστικός στα ατοπήματα ενός τέτοιου, όμορφου δίσκου. Τι να κάνουμε, είναι στη φύση των συζητήσεων περί μεγάλων καλλιτεχνών αυτό...

Για παράδειγμα, το πρώτο single, "Burn The Witch", που μας συστήθηκε αρχικά στο εξώφυλλο του "Hail To The Thief" του 2002 στηρίζεται εξ’ ολοκλήρου στις ενορχηστρώσεις εγχόρδων του Jonny Greenwood, με χτυπητή την παντελή απουσία συναισθηματικής αιχμής. Αποτυγχάνει ακόμα και στον σχηματισμό υποβόσκουσας έντασης ως προπομπός κάτι φορτισμένου, το οποίο μοιάζει να είναι και ο αρχικός σκοπός του. Βέβαια, το δεύτερο single "Daydreaming" δικαιολογεί τον τίτλο του. Σε μια κρυστάλλινη, lo-fi υγρή ατμόσφαιρα, μοιάζει με προσωπική εξομολόγηση ενός Thom Yorke σε λεπτή κλωστή, να κάνει μια ισοπεδωτική σύνοψη της ματαιότητας της ζωής του, την οποία φαίνεται να παρατηρεί ως θεατής, όπως είναι εμφανές και στο video clip. Στο τέλος, το αντίστροφο "efil ym fo flaH" αναφέρεται στον χωρισμό του Thom Yorke, στα 47 του έτη, έπειτα από 23 χρόνια γάμου, τη μισή του ζωή.

Το όμορφο "Decks Dark", οδηγούμενο από το μπάσο και τα παιχνιδίσματα του πιάνου θα φέρει στον νου την υπερεαλιστική πραγματικότητα του "OK Computer", αυτήν που τοποθετεί διαστημόπλοια και εξωγήινους πλάι στην ψυχρή καθημερινότητα της παγκοσμιοποιημένης κοινωνίας. Ένα διάλειμμα από τις πληθωρικές ενορχηστρώσεις για το folk-ίζον "Desert Island Disc" που, λόγω συστατικών και μόνο, έχει αναπόφευκτες αναφορές στον Nick Drake. Καταμετρώντας τις αγάπες του, σαν τη συλλογή κομματιών για τη σοβαρή υπόθεση που είναι το CD που θα έπαιρνες μαζί σου σε μια μόνιμη εξορία, ο Yorke καταλήγει στο συμπέρασμα πως "different types of love are possible", κάτι που εξηγεί πολλά φαινομενικά παράδοξα της ανθρώπινης συναισθηματικής φύσης.

Το "Ful Stop", μια από τις τρεις καλύτερες στιγμές του δίσκου (τα άλλα είναι τα "The Numbers" και "Present Tense", με τον αστερίσκο στο "True Love Waits" που θα εκλάβουμε απλά ως έξτρα δωράκι), είναι μια krautrock έκπληξη, παρμένη ενδεχομένως με έμμεσο τρόπο από την ενασχόληση του Thom Yorke με την ηλεκτρονική μουσική και διάσημους πειραματικούς DJ. Χτισμένο πάνω σε ένα επαναλαμβανόμενο βιομηχανικό ρυθμικό μοτίβο και με ηλεκτρονικά μπλιμπλίκια να ξεπετάγονται από τις διάφορες γωνιές, φτάνει σε μια πολυφωνική κορύφωση όταν όλα τα όργανα και οι ήχοι συνυπάρχουν για κάμποσα δευτερόλεπτα. Ο Yorke, με την ανορθογραφία του τίτλου υπονοεί ότι εξ’ ορισμού καμία «τελεία και παύλα» δεν είναι οριστική, όσο υπάρχει η αλήθεια, ένα πραγματικά "foul-tasting medicine", να ανακατεύει τα πάντα.

Το άκακο "Glass Eyes", μια τρίλεπτη μπαλάντα πιάνου που θα έπρεπε να δρα ως ένα ιντερλούδιο σχεδόν καταθλιπτικά βαριών συναισθημάτων, είναι ενδεικτικό της έλλειψης ανατριχίλας που χαρακτηρίζει το άλμπουμ. Το "Identikit" ξεκινά με τον Yorke να μουρμουρίζει σχεδόν ακαταλαβίστικα "a moon shaped pool" και αποτελεί το centerpiece του δίσκου. Το "sweet-faced ones with nothing left inside, that we all can love" θα μπορούσε να αποτελεί μια αναφορά σε ένα απλό scroll-down του Instagram, αν όχι στο ξεφύλλισμα ενός περιοδικού. Το βάρος δίνεται στην αλήθεια πως "broken hearts make it rain", το οποίο τραγουδιέται με επαναλαμβανόμενη έμφαση, σε διαφορετικούς συλλαβισμούς και μελωδικές γραμμές, ταυτόχρονα προσπαθώντας να αντιληφθούμε το σύνολο του κόσμου μέσω μεμονωμένων χαρακτηριστικών, σαν ένα identikit.

To "The Numbers", μέσα στη μελαγχολία του είναι το πρώτο κομμάτι με αισιόδοξο πυρήνα. Ένα «ξεκούρδιστο» επαναστατικό άσμα δίχως συγκεκριμένο αντικείμενο ή υποκείμενο (όπως κάθε προβληματισμός των Radiohead από τις απαρχές τους μέχρι σήμερα) με τσιτάτα όπως "the numbers don’t decide, your system is a lie" και την υπόσχεση για δράση... "one step at a time". Το "Present Tense", με χροιά "In Rainbows" και ρυθμό ονειρικής σάμπα μας θυμίζει πως η απόσταση είναι η άμυνά μας απέναντι στο παρόν, με μια υπέροχη ασυγχρονία κιθαρών να δημιουργεί ένα θολό χάσιμο.

Το "Tinker Tailor Soldier..." θα κάνει μια όχι και τόσο χρήσιμη βόλτα από τα χωράφια του "Amnesiac" για να καταλήξει στο "True Love Waits". Για χρόνια αγαπημένο κομμάτι ανάμεσα στους οπαδούς, με μερικούς από τους ομορφότερους στίχους που έχει γράψει ο Yorke, βρίσκει επιτέλους τη δισκογραφική του στέγη. Συναυλιακό αγαπημένο και ηχογραφημένο μέχρι πρότινος μόνο στο "I Might Be Wrong: Live Recordings". Τώρα πια, με εντελώς διαφορετική ενορχήστρωση, ταιριάζει στην εντέλεια στο ύφος του δίσκου, με τα απόμακρα πλήκτρα στο υπόβαθρο να δίνουν πραγματική αίσθηση αργής αιώρησης στο κενό.

Είναι εμφανές πως το "A Moon Shaped Pool" είναι ένας δίσκος που παίζει με την απροσδιόριστη αίσθηση που αφήνουν οι πινελιές ατμόσφαιρας ενός συνειδητά δουλεμένου ήχου. Ωστόσο, οι υποσχέσεις βάθους και ουσίας που αφήνει να υπονοηθεί ότι κρύβονται από πίσω δεν είναι πάντα αληθινές. Χωρίς να κάνουν βήματα μπροστά, ίσως για πρώτη φορά στην καριέρα τους σε τέτοιο βαθμό, οι Radiohead κυκλοφορούν έναν συνολικά όμορφο δίσκο αιθέριων μελωδιών και μελαγχολικών τριπαρισμάτων που είναι φτιαγμένος για να αρέσει σε κάθε οπαδό τους. Βέβαια, δεν μπορούμε να παραβλέψουμε το γεγονός ότι δεν είναι το στιβαρό, συνεκτικό δημιούργημα με αρχή μέση και τέλος. Δεν μπορούμε να παραβλέψουμε το γεγονός πως για ακόμη μια φορά λείπει η κάθαρση που θα έπρεπε να ακολουθεί την ακρόαση κάθε δίσκου των Βρετανών.