Pink Floyd

Η ιστορία του δίσκου έχει γίνει πλέον γνωστή λίγο ως πολύ. Ηχογραφήσεις που ποτέ δεν είχαν σκοπό να δουν το φως της ημέρας, από τη διάρκεια της συνθετικής περιόδου του "The Division Bell" επανεκτιμώνται ως φόρος τιμής στον Richard Wright και όχι μόνο. Στην πράξη ίσως δεν είναι σαφές τι σημαίνει αυτό, ο Gilmour και ο Mason πάντως, κρατώντας κατά το δυνατόν τους τόνους χαμηλά, δεν έκρυψαν καθόλου τον τρόπο που δημιουργήθηκε το "The Endless River". Πρόκειται για μία κοπτοραπτική στιγμών από τις εν λόγω ταινίες με κάποια λίγα επιπλέον παιξίματα που δένουν το σύνολο. Ως εκ τούτου, όχι μόνο ο δίσκος αυτός είναι μία ιδιαίτερη περίπτωση στη δισκογραφία των Pink Floyd και οποιουδήποτε άλλου από τα πραγματικά μεγαθήρια της rock Ιστορίας, αλλά είναι και ένας δίσκος που «συνθετικά» οφείλει περισσότερα στην οξυδέρκεια και φυσικά τη δεδομένη τεχνική αρτιότητα, των τεσσάρων παραγωγών που μπλέχτηκαν σε αυτό το ηχητικό κολάζ (Jackson, Manzanera, Youth και Gilmour κατά σειρά έβαλαν περισσότερο ή λιγότερο το χέρι τους) παρά στους μουσικούς που ακούγονται. Ή, με λιγότερα λόγια, το "The Endless River" είναι ένας δίσκος εντάσεως ήχου και όχι εντάσεως συνθέσεων.

Λένε πως με τον τελευταίο αυτόν δίσκο οι Pink Floyd επιστρέφουν στη φιλοσοφία των πρώτων εποχών, αυτών του Syd Barrett αλλά και μέχρι πριν το "Dark Side Of The Moon". Στις εποχές δηλαδή όπου πειραματίζονταν περισσότερο με τις ατμόσφαιρες παρά με τις δομές των τραγουδιών παίζοντας έτσι στα όρια της ψυχεδέλειας και του avant garde. Αν και αυτό έχει σημαντική δόση αλήθειας, στην πραγματικότητα οι ηχότοποι που δημιουργούν δεν είναι σε καμία περίπτωση τόσο «δύσκολοι» ή πειραματικοί, προσεγγίζοντας περισσότερο τις γνωστές και δημοφιλείς περιόδους τους και μάλιστα κινδυνεύοντας να φλερτάρουν και με το easy listening. Πουθενά δεν είναι αυτό πιο εμφανές από το "Anisina", τελευταίο τραγούδι της δεύτερης πλευράς όπου το πιάνο (του Gilmour!) είναι αβάσταχτα ελαφρύ και μόνο το κλαρινέτο και το σαξόφωνο του Gilad Atzmon φέρνουν έναν χαρακτήρα στη σύνθεση, χαρακτήρα πάντως ξένο με τους Pink Floyd όπως τους ξέραμε έως τώρα. Η αντίφαση, μία από τις διάφορες που έχει το "The Endless River", είναι ότι το "Anisima" έρχεται ως το κλείσιμο σε μία τετράδα που κατά τα άλλα είναι από τις πιο εσωστρεφείς αλλά και πραγματικά ενδιαφέρουσες του δίσκου. Τα "Sum", "Skins" και "Unsung" που προηγούνται, είναι συγκινητικά προσφιλή στις εποχές του "Umagumma" ή του "Meddle", θα μπορούσαν από μόνα τους να αποτελούν ατράνταχτο επιχείρημα για την ποιότητα και το χαρακτήρα που έφερνε ο Wright στο συγκρότημα και μάλιστα, αυτό κι αν ήταν έκπληξη, με τον Mason να ακούγεται σαν να είναι και πάλι ο μυστακιοφόρος τυπάς του "Live At Pompeii".

Δεν είναι τυχαίο ότι αναφερόμαστε στο "The Endless River" με «πλευρές». Με αυτό τον τρόπο έχουν επιλέξει οι Pink Floyd να παρουσιάσουν τη δουλειά τους, χωρισμένη σε τέσσερεις ενότητες που σίγουρα, πέρα από όποια βινυλιακή νοσταλγία κρύβουν, κυρίως δείχνουν μία διάθεση να ακουστεί ο δίσκος ενιαίος και όχι ως ξεχωριστές, αποκομμένες συνθέσεις. Πρόθεση που εξάλλου ενισχύεται από την εμφανή mix & match πρακτική που απέδωσε μικρά συγγενικά κομμάτια που ενωμένα οδηγούν κάπου, αλλά απομονωμένα μοιάζουν δουλειά εν εξελίξει, αυτό που πραγματικά ήταν δηλαδή. Είπαμε όμως, ότι έχει θαυμάσια ελκυστικές αντιφάσεις αυτό το κύκνειο άσμα των Floyd, οπότε ακόμα και το παραπάνω δεν είναι 100% αληθές. Υπάρχουν στιγμές που μπορούν να παιχτούν στο ραδιόφωνο και να μη χάσουν καθόλου από την ομορφιά τους. Δεν είναι μόνο το προφανές, το μοναδικό τραγούδι του δίσκου, "Louder Than Words". Εξίσου, αν όχι περισσότερο, στέκεται μεγαλόπρεπα μόνη της η τριλογία "Allons-Y (1)"/ "Autumn 68" / "Allons-Y (2)". Τα δύο "Allons-Y" είναι μία περήφανη ηχητική επανάληψη της funky κιθάρας του Gilmour στο "The Wall". Κι αν κάποιος δυσανασχετήσει με τη λέξη «επανάληψη», τα λόγια του ιδίου του κιθαρίστα τον επαναφέρουν στην πραγματικότητα όταν δηλώνει ότι γνωρίζει καλά πως ό,τι και να κάνουν πλέον, μοιραία θα ακούγονται σαν αυτό που είναι. Οι Pink Floyd. Στο ενδιάμεσο το "Autumn '68" είναι ένα απόσπασμα από το εκκλησιαστικό όργανο του Royal Albert Hall που έπαιξε το 1968 ο Rick Wright. Η προσθήκη του στο δίσκο και ο τρόπος που δένει με τα προηγούμενα και τα επόμενα είναι ένα ακόμα αποδεικτικό της τελικά αδιάσπαστης πορείας του συγκροτήματος αυτού μέσα στον Χρόνο. Και δεν είναι το μόνο. Το "It's What We Do" μοιάζει να έχει ξεπηδήσει ως κάποιο χαμένο μέρος του "Shine On You Crazy Diamond". Το "On Noodle Street" θυμίζει ότι (και) οι Pink Floyd χρωστάνε στα blues πολύ περισσότερα από όσα συνήθως τους πιστώνονται. Το "Eyes To Pearls" είναι το "One Of These Days" σε μεγαλύτερη ηλικία.

Φαντάζει αδιανόητο το έργο που είχαν όσοι ασχολήθηκαν με τη δημιουργία του "The Endless River". Με μόνο υλικό τα σκόρπια παιξίματα των Gilmour, Mason, Wright έπρεπε να δημιουργήσουν κάτι που όχι μόνο να μοιάζει με Pink Floyd αλλά να μπορεί και να μην προσβάλλει, αν όχι να μεγαλώσει, τον μύθο τους. Το ότι τελικά τα κατάφεραν πρέπει να πηγάζει σίγουρα από το όραμα του Gilmour και την απόλυτη συναίσθηση του «τι σημαίνει Pink Floyd» όλων των εμπλεκομένων. Πηγάζει όμως περισσότερο από τη σχεδόν μυστικιστική ένωση που οι τρεις αυτοί μουσικοί είχαν και που όταν ήταν μαζί σχηματοποιούνταν σε κάτι το ανυπέρβλητο ακόμα και για τους ίδιους. «The sum of our parts», όπως τραγουδάει ο Gilmour στο πολύ όμορφο "Louder Than Words", τη συγκινητική εξομολόγηση που τελικά, παρά τους ενδοιασμούς όλων μας, αποτελεί ένα ταιριαστό φινάλε στη ζωή των Pink Floyd. Ένα τραγούδι που, μπορεί οι Gilmour και Mason να μην το ομολογήσουν ποτέ, αλλά σαφέστατα περιλαμβάνει ανάμεσα στις γραμμές του και τον Waters, ανοίγοντας το σύνολο στον πραγματικό του κύκλο. Σε απόλυτη αντιστοιχία, και το "The Endless River" ποιοτικά είναι ανώτερο από το άθροισμα των μερών του.

Οι ποιοτικοί, συναισθηματικοί και συμβολικοί παράγοντες που βαρύνουν το έργο αυτό είναι τόσοι πολλοί που μία γραμμική προσέγγιση στην αξιολογική τοποθέτησή του στη δισκογραφία των Pink Floyd είναι πρακτικά αδύνατη. Εξάλλου, τελικά, δε μετριούνται όλα με τα καντάρια. Για τους γρήγορους όμως, αυτούς που θα ήθελαν μία σαφή πρόταση των δέκα λέξεων που θα κρατήσουν ως συμπέρασμα, το καλύτερο που μπορεί να ειπωθεί είναι πως το "The Endless River" σίγουρα ΔΕΝ είναι στους χειρότερους δίσκους των Pink Floyd. Και αυτό από μόνο του ήδη λέει πολλά.