Συνέντευξη Active Member (B.D. Foxmoor)

Το hip-hop μου φαινόταν άλλος κόσμος, αλήθεια. Φταίει η ηλικία μου, οι μουσικές καταβολές μου, κάτι άλλο; Δεν ξέρω, ξέρω όμως ότι, όπως λέει και ο ίδιος ο Μιχάλης Μυτακίδης (γνωστός και ως B.D. Foxmoor), όταν κάτι έχει ουσία και λόγο ύπαρξης αναγνωρίζεται γενικά. Κάπως έτσι ξεχώρισα τους Active Member στην πρώτη έκρηξη του hip-hop στην Ελλάδα, κάπως έτσι τους σεβάστηκα για την όλη τους μέχρι τώρα πορεία και έτσι δεν έχασα την ευκαιρία να μιλήσω με έναν από τους ενδιαφέροντες ανθρώπους της μουσικής στoν τόπο μας και σίγουρα την πιο επιβλητική προσωπικότητα στο ελληνικό hip hop. Με αφορμή τη μεγάλη βραδιά που ετοιμάζουν στις 27 Απριλίου ξεκινήσαμε μία συζήτηση που γρήγορα γενικεύτηκε, κύλησε αβίαστα και με αφοπλιστική ειλικρίνεια και έδειξε, τουλάχιστον σε εμένα, ότι τελικά όλοι στον ίδιο κόσμο βρισκόμαστε.

Να ξεκινήσουμε λέγοντας δυο πράγματα για την εκδήλωση που ετοιμάζετε;
Αυτή η βραδιά φτιάχνεται με την ανάγκη να κάνουμε μία γενική περίληψη της δουλειάς μας όλων αυτών των χρόνων και του τι, όμως, ονειρευόμαστε να συμβεί τα επόμενα χρόνια. Αυτό είναι ένα στοίχημα και αυτό είναι που έχει σημασία αν θα τα καταφέρουμε, στα άλλα, λίγο ως πολύ, έχουμε βρει μία άκρη. Άρα θα παρουσιάσουμε και project που ονειρευόμαστε ότι θα τσουλήσουν αργότερα. Θα είναι μία μεγάλη σε διάρκεια νύχτα, μεγάλη και σε ουσία και περιεκτικότητα για εμάς, φτάνει να την αντέξει και ο κόσμος γιατί θα είναι πολλές ώρες. Έρχονται φίλοι καλοί όπως ο Rodney P και ο Skitz που είναι οι πατριάρχες του hip hop στην Αγγλία, ο Jahcoustix που κάνει reggae στη Γερμανία, και ο Luka Lesson που είναι ένα παιδί βραβευμένο και κάνει spoken word. Θα είναι και ένας πολύ καλός φίλος, ο Νίκος ο Ξύδης, ο γιός της Ελένης Βιτάλης, που κάνουμε μαζί ένα καινούργιο project. Αυτοί θα είναι οι καλεσμένοι μας.

Αυτοί θα μπλέκουν με τη μουσική τη δική σας;  Ή θα είναι απλά ο καθένας στο κομμάτι του;
Θα μπλέκουν. Θα παίξουν και κάποια δικά τους και γενικά θα είναι ένα ωραίο πάντρεμα.

Και όταν λέμε ότι θα παρουσιάσετε κάτι καινούργιο ή το μέλλον, τι εννοούμε; Ηχητικά, στυλιστικά, στιχουργικά;
Σε κάποια πράγματα και ηχητικά. Το στιχουργικό είναι ένα πράγμα που, επειδή είναι πολύ προσωπική υπόθεση, θεωρούμε ότι πρέπει να είμαστε καλά για να έχει μία εξέλιξη. Ηχητικά περισσότερο και θα το έλεγα καλύτερα χρωματικά στη μουσική. Δηλαδή χρησιμοποιώντας όργανα που δεν έχουμε χρησιμοποιήσει στο παρελθόν. Για παράδειγμα το project με τον Ξύδη είναι με Μεσογειακά όργανα, από κιθάρες flamenco μέχρι λύρες και τζουράδες και ούτια και λαούτα. Αλλά κάποια από αυτά είναι πειραγμένα, κάποια ακόμα το ψάχνουμε πώς θα τα πειράξουμε. Προσπαθούμε να πάρουμε την ομορφιά και το χρώμα αυτών των οργάνων που είναι παρεξηγημένα τόσο καιρό, κι από μένα ακόμα δηλαδή, δε σ’ το κρύβω. Μόνο το μπουζούκι δεν μπορώ να συνηθίσω ενώ ο τζουράς είναι πιο κοντά μου. Εκεί πάει λίγο η προσοχή μας τώρα και σκαλίζοντας τα groove συνήθως ανακαλύπτεις πράγματα οπότε είναι ένα πείραμα που τώρα ξεκινάει.

Αλήθεια υπάρχει ή θα μπορούσε να υπάρχει ακουστικό hip hop;
Υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που με μία κιθάρα ραπάρουν, επειδή όμως το hip hop είναι ουσιαστικά το πώς δουλεύει ένας dj με τους ήχους, χωρίς τη λογική αυτή δεν hip hop πια. Ένας άνθρωπος μπορεί να ραπάρει πάνω από μία μπαλάντα αλλά αν δεν υπάρχει η λογική του dj και πώς το παρουσιάζει με τα μπλιμπλίκια του, τα πικαπ του και τα samples του, τότε ουσιαστικά δε χρησιμοποιείς τον hip hop τρόπο για να αποδόσεις τη μουσική σου. Μην κοιτάς η μουσική βιομηχανία πώς έχει παρουσιάσει το hip hop ως lifestyle. Το hip hop δεν είναι είδος μουσικής, είναι τρόπος. Είναι μία παρεξήγηση που κάποια στιγμή, έστω και αργά, πρέπει να λυθεί.

Τι εννοείς τρόπος;
Είναι τρόπος να αποδίδεις με το πικάπ σου και τα samples σου ένα ηχητικό χαλί για να μπορείς να πεις κάποια πράγματα από πάνω. Δανείζεται από όλα τα είδη της μουσικής σχήματα, θέματα, riff, μπασογραμμές, ρυθμούς τα πάντα. Άρα όλη η επένδυση του πράγματος είναι δανεική. Ή και να μην είναι, κι αν δηλαδή έχεις βάλει εσύ μουσικούς να το παίξουνε, όταν το δουλεύεις το δουλεύεις σαν να το έχεις σαμπλάρει από κάπου.

Και ποιά είναι η διαφορά του low bap ως προς το hip hop; Είναι καθαρά δική σας, ελληνική επινόηση.
Είναι ένα δικό μας μόρφωμα που προέκυψε από ανάγκη γιατί θέλαμε να διαχωρίσουμε τη θέση μας από το υπόλοιπο hip hop που είχε αρχίσει να μεταφράζει ζωή από το εξωτερικό και αυτό ήταν από τα πιο άσχημα πράγματα που μπορούσα να συναντήσω. Δεν το φανταζόμουν, δεν τα ήξερα εγώ αυτά τα πράγματα. Συνήθως σε αυτές τις γειτονιές λέμε αυτά που μπορούμε να στηρίξουμε με τη ζωή μας. Κάπως έτσι λοιπόν χρησιμοποιήσαμε αυτό που είναι αυτονόητο, το να προσέχεις τι λες. Αυτό που οι παλιότεροι το τιμούσαν με τη ζωή τους. Πες ό,τι θες αρκεί να μπορείς να το στηρίξεις, πάρε όποια μεριά γουστάρεις αλλά κι αυτό να μπορείς να το στηρίξεις. Θέλαμε η θεματική μας λοιπόν να μην ξεφύγει από εμάς. Και νομίζω ότι αυτό το καταφέραμε ξεχωρίζοντας τα πράγματα. Ήξερε ο κόσμος ότι είχε να κάνει με δύο διαφορετικά πράγματα, ένα hip hop που έμοιαζε πολύ με αυτό που έρχεται απ’ έξω και ένα hip hop που είχε τη δική του προσωπικότητα και ήταν λίγο πιο κοντά στην ιδιοσυγκρασία μας.

Άρα μουσικά δεν υπάρχει κάποια διαφορά.
Όχι όχι. Μα μουσικά στο hip hop γενικά δεν υπάρχει κάποια διαφορά. Εντάξει, μετά από πολύ ψάξιμο για τους fans ξεχωρίζει και το hip hop σε κάποια είδη αλλά αυτά είναι για να συνεννοούνται εκείνοι. Ένας άνθρωπος που κάνει μουσική δεν είναι ανάγκη να ακολουθεί.

Μια που το ανέφερες, ένα από τα πράγματα που σεβάστηκα περισσότερο στους Active Member ήταν το γεγονός ότι δεν διακατέχονταν από ξενομανία και αμερικανιά. Θυμάμαι περιστατικό στην παλιά εκπομπή "Jammin'" που βγαίνει ένα παλληκαράκι στον αέρα και σου λέει «Yo Μιχάλη» και του απάντησες «όχι Yo, πες γεια χαρά!».
Μα φυσικά. Ο κώδικας δεν είναι αμερικάνικος. Ο κώδικας προέκυψε από μετανάστες που δεν πολυσυμπαθούσαν και την Αμερική. Είχαν πεταχτεί εκεί. Το να χρησιμοποιείς την αργκό μιας ξένης κατάστασης για να εκφραστείς, όσο και να το έχεις οικειοποιηθεί αυτό, είναι νομίζω πολύ γελοίο. Το να το φοράς χωρίς να προέρχεται από εσένα. Ίσα ίσα που στη δική μας τη γλώσσα που έχει ίσως την πιο πλούσια αργκό που υπάρχει στον πλανήτη, μπορείς να βρεις πάρα πολλά πράγματα για να χαιρετιέσαι και να βρίζεις και να περιγράφεις και όμορφα πράγματα. Δεν μπορώ να καταλάβω γιατί ένα παιδί είχε την ανάγκη να πιαστεί από εκεί και όχι από κάτι πιο κοντινό του. Κι εμένα μου ακούγεται γελοίο και το συναντάω ακόμα, μη νομίζεις.

Φαντάζομαι ότι είναι η ανάγκη μίας γενιάς ή μίας κοινωνικής ομάδας να διαφοροποιηθεί και να ενταχθεί κάπου; Το «γεια χαρά» δε σε διαχωρίζει, το «yo» σε διαχωρίζει.
Κοίτα, αυτές οι ανάγκες για μαντρώματα συνηθίζονται. Ακόμα κι αυτά όμως μπορείς να τα κάνεις με άλλη αισθητική ή να τα φανταστείς εσύ. Παίδεψέ το λίγο παραπάνω δηλαδή, δεν είναι ανάγκη να μιλάς με κλισέ. Φαντάσου τώρα να αρχίσουν να μιλάνε τα παιδιά με greeglish όπως γράφουν. Παρόλα αυτά αν κάποιος θέλει να το κάνει έχει κάθε δικαίωμα να το κάνει, αλλά να μας συγχωρέσει κι εμάς να μας φαίνεται γελοίο.

Σε ό,τι έχει να κάνει με τον ελληνικό χώρο οι Active Member όταν ξεκίνησαν ήταν παρθενογένεση; Δεν θυμάμαι κάτι που να προηγείται και να προμηνύει τους Active Member.
Πολλοί λένε ότι υπήρχαν πράγματα παράλληλα. Εγώ δεν είχα αντιληφθεί κάτι τέτοιο όταν ξεκίνησα. Πιστεύω ότι με τον ίδιο τρόπο σίγουρα όχι, ίσως υπήρχαν κάποια πολύ διαφορετικά. Κάποια ήταν διασκεδαστικά, κάποια γινόντουσαν για πλάκα, άλλα ήταν σε άλλον κώδικα. Νομίζω έτσι, όχι, δεν υπήρχε. Δεν έχει όμως να κάνει με το ποιος είναι ο πρώτος. Φυσικά η “Διαμαρτυρία” είναι ο πρώτος hip hop δίσκος στην Ελλάδα αλλά έχει να κάνει με το πόσο μπορούσε και πόσο μπορεί κάποιος όλα αυτά τα χρόνια να στηρίξει αυτήν την ιστορία. Άρα ο καημός μου δεν ήταν να ήμασταν οι πρώτοι αλλά να είμαστε και από τους τελευταίους.

Κατανοητό, αλλά ο πρώτος με την έννοια της τομής, της ρήξης με το μουσικό παρελθόν είναι σημαντικός.
Εντάξει αλλά υπήρχε ένας μπούσουλας από το εξωτερικό και τον σεβαστήκαμε. Εκεί είναι το μόνο καλό που μας έχουν κάνει οι άνθρωποι απ' έξω, μας ενημέρωσαν πολύ γρήγορα για τα καινούργια πράγματα, για τους νέους ήχους, τα μηχανήματα, ώστε να μπορούμε να κάνουμε αυτό που είχαμε στο μυαλό μας τουλάχιστον με μία μικρή καθυστέρηση απ’έξω αν όχι παράλληλα.

Όταν βγήκαν οι Active Member, ακριβώς επειδή ήταν και μόνοι τους, αρχικά αγκαλιάστηκαν από αυτό που τότε λέγαμε ελληνικό rock. Σε εκπομπές, ραδιόφωνα κτλ. Σημαίνει αυτό ότι υπήρχαν κοινές ιδεολογίες ή κώδικες; Πώς το βλέπεις;
Μπορεί με το rock της εποχής, που ήταν και σε δράση μεγάλη τότε, να υπήρχαν κοινά χαρακτηριστικά σε ότι έχει να κάνει με τις θεματικές. Ίσως κάπου εκεί να ταίριαξε το πράγμα. Ηχητικά όμως, ένα παιδί που παρακολουθούσε rock για χρόνια θα έπρεπε να κάνει μεγάλη υπέρβαση για να κατανοήσει αυτό που κάναμε. Αλλά το ζητούμενο τελικά, για αυτούς που καταλαβαίνουν ότι κάτι έχει λόγο ύπαρξης, δεν είναι αυτά. Είναι το πού μπορώ να συναντηθώ με τον άλλον και αν αισθητικά δε με προσβάλει. Και νομίζω ότι εμείς τουλάχιστον το rock, αισθητικά, δεν το προσβάλλαμε. Αργότερα βάλαμε και στοιχεία σε αυτά που κάναμε. Και έχω πει πολλές φορές ότι αν ήμουν μουσικός πριν, δε θα είχα κάνει hip hop, θα είχα κάνει rock με αυτόν τον στίχο.

Παρότι το hip hop σήμερα φαίνεται να είναι πιο δημοφιλές από ποτέ, παρόλα αυτά οι Active Member μου φαίνονται και πιο μόνοι τους από ποτέ και με αυτό εννοώ ότι υπάρχουν ένας σωρός μουσικοί που οι θεματική του είναι το καμάκι, το πήδημα, η νυχτερινή ζωή τα μοντέλα που θα μπουν στο video clip και θα πουν ένα ρεφρέν...
Όλα αυτά που δεν υπάρχουν πια δηλαδή... (γέλια)

Παρότι όμως υπάρχει αυτή η έκρηξη δημοφιλίας όπου το hip hop τραγουδιέται και χορεύεται, το ακούν όλοι, το έχουν και ήχο στα κινητά τους, οι Active Member μου φαίνονται πιο απομονωμένοι από ποτέ.
 Έτσι είναι. Και η προσπάθεια που γίνεται τώρα για να ενημερώσουμε για τη δεύτερη εποχή μας που τη σκαρώνουμε τώρα, γι αυτό και οι πολλές συνεντεύξεις μας και η παρουσία μας στην τηλεόραση για πρώτη φορά, είναι γιατί θέλουμε να πάει το μήνυμα για εμάς εκεί που πρέπει και φυσικά θα χρησιμοποιήσουμε και τα εγγόνια του διαβόλου. Γιατί τους έχουμε χαρίσει πάρα πολύ χώρο από την ενημέρωσή μας γενικά. Ε, κάποιο μικρό χώρο που και πού πρέπει, με τη λογική των media assassin να χτυπάς και να τον παίρνεις πίσω. Να αφήνεις τα μηνύματα που θες και να φεύγεις. Με αυτή τη λογική τώρα, θέλουμε να κάνουμε γνωστό αυτό που έρχεται και είναι η καινούργια μας εποχή. Και πραγματικά είμαστε μόνοι με τη λογική του William Gibson, του πατέρα του κυβερνοπανκ, που έλεγε «πριν παραδεχθείς στον εαυτό σου ότι πάσχει από κατάθλιψη, ψάξε να δεις τους μαλάκες που είναι το περιβάλλον σου». Είμαστε λοιπόν σε αυτή τη φάση και κοιτάμε τι υπάρχει γύρω μας. Και αυτό που υπήρχε μπορεί να μας έκανε παρέα αλλά δυστυχώς στα σπουδαία πράγματα δε φτάνει η παρέα. Θες ανθρώπους να μπορούν να κυλήσουν στο χρόνο σου. Είναι πολύ δύσκολο, αλλά μόνο με αυτόν τον τρόπο γίνεται.

Υπάρχουν κόκκινες γραμμές στο μέχρι πού χρησιμοποιείς το Σύστημα πριν αντιληφθείς ότι σε χρησιμοποιεί αυτό; Παράδειγμα, θα δούμε cd των Active Member σε εφημερίδα; Είναι κακό; Παίζει ρόλο ποια εφημερίδα;
Κοίτα να δεις, εμείς δεν εκπροσωπούμε το «καλό». Εκπροσωπούμε αυτό που κάνουμε εμείς. Αν μέσα στον τρόπο μας βρεθεί λόγος να γίνουν όλα αυτά, θα γίνουν. Τόσο καιρό δεν υπήρχε λόγος, όπως δεν υπήρχε και λόγος όπως σου είπα και προηγουμένως να πάω στην τηλεόραση, αφού είναι ηλίθιο να λες στον κόσμο «γεια σας, μέχρι τώρα έκανα αυτό». Αυτό που θέλουμε να πούμε τώρα είναι το τι ΘΑ συμβεί. Μου αρέσει, το έχω γούρι,  να τα μοιράζομαι τα πράγματα στα ξεκινήματα. Τώρα όσον αφορά στο Σύστημα, η παγίδα όλων μας μετά την ομογενοποίηση των τελευταίων χρόνων, ήταν να πιστεύουμε ότι κάποιοι ήμασταν εκτός και κάποιοι είμαστε εντός. Το Σύστημα έχει φτιάξει πολλά μαγαζιά παράλληλα που έχει μπορέσει να τα έχει δίπλα. Δεν τον ενδιαφέρεις πια, κυλάει. Είναι σαν τους ξενιστές, κατάφερε να μας κάνει κωλοβακτηρίδια όλους και τρώμε τη σαπίλα του, του ψόφιου οργανισμού, ώστε να μπορέσει να λειτουργήσει ένα κεντρικό σύστημα. Όποιος πλάθει διαφορετικά όνειρα νομίζω ότι θα ταλαιπωρηθεί τα επόμενα χρόνια. Από την άλλη δεν νομίζω ότι αλλάζει η διάθεση κάποιου όταν ονειρεύεται να νιώσει έστω και μία στιγμή ελεύθερος άνθρωπος. Κάνει τον αγώνα του υπό οποιεσδήποτε συνθήκες. Έτσι κι εμείς, απλά, χωρίς δογματισμούς και θρησκευτική αντίληψη, μπορεί να μας προκύψει οτιδήποτε. Αυτό που θα μπορούσα να εγγυηθώ σε κάποιον, αν και δε χρειάζεται να το κάνω, μιας και το ‘φέρε η κουβέντα όμως, είναι ότι όταν θα κάνουμε κάτι θα υπάρχει ένας πολύ σοβαρός λόγος για αυτό. Δε λειτουργούμε σπασμωδικά. Δεν εκπροσωπούμε ούτε το καθαρό ούτε το αμόλυντο, είναι πολύ ψυχρά όλα αυτά και οδηγούνε και αλλού.

Τόσο διεθνώς όσο και στην Ελλάδα έχει παρατηρηθεί ότι υπάρχουν στο hip hop ομάδες μουσικών οι οποίες έχουν λεκτικές και ίσως όχι μόνο αντιπαραθέσεις. Ποια είναι τα αίτια για αυτό, υπάρχει κάποιος υποχώρος ιδεολογικός μέσα στα πλαίσια του hip hop; Και γιατί στο hip hop πιο έντονο αυτό από ότι σε άλλους χώρους;
Υπάρχει ένας σοβαρός λόγος για αυτό, είναι η ευκολία του hip hop. Τα κάνει όλα αυτά να φαίνονται πιο γρήγορα, πιο έντονα κτλ. Δηλαδή ένα παιδί για να γίνει μουσικός θέλει παίδεμα μεγάλο. Για να γίνει κάποιος hip hoper στην αρχή ντύνεται, μετά μιμείται και μετά ίσως του προκύψει κάτι από την προσωπικότητά του. Δυστυχώς. Μπορεί παλιά ροκά να σε έκανε το ντύσιμο αλλά δε σε έκανε ροκά μουσικό (γέλια). Όλες αυτές οι κουταμάρες όλα αυτά τα χρόνια γύρω από το hip hop έχουν ξεκινήσει από κάποιες περιοχές της Αμερικής που είχαν τους λόγους τους να διαφωνούν μεταξύ τους και από κόντρες προσωπικές που συνήθως είχαν να κάνουν με τοπικιστικά πράγματα. «Εγώ είμαι από τη Δύση, εσύ από την Ανατολή», «μου έκλεψες τη γκόμενα, σου έκλεψα το αμάξι», «έφερες πουτάνες στην περιοχή μου, πουλάς πρέζα στην περιοχή μου», τέτοια καραγκιοζιλίκια. Αλλά αυτά εκεί ήταν υπαρκτά, κάπου μπορεί να μην τα γουστάραμε αλλά ξέραμε τουλάχιστον ότι αυτοί έτσι είναι. Είναι ηλίθιοι, ok, το ξέραμε. Δε φανταζόμασταν όμως ότι αυτό θα συνέβαινε και εδώ και η αλήθεια είναι ότι όταν ξεχώρισα τη θέση τη δικιά μας μέσα στο hip hop δεν ευχαριστηθήκανε και όλοι πολύ. Με είχανε βάλει μπροστάρη για να φτιαχτεί μία ενωμένη σκηνή, και καλά με ομοψυχία. Δε θα μπορούσα φυσικά να κάνω κάτι τέτοιο. Το θεωρούσα πιο φασιστικό από το να διαχωρίσεις τη θέση σου. Εκεί πάνω στην τούμπα αυτή δημιουργήθηκαν απίστευτες παρεξηγήσεις που κάποιες δεν έχουν λυθεί μέχρι και σήμερα. Και αυτό που λέγεται ότι μερικοί μέσα από τα τραγούδια τους απαντάνε κτλ, πέσαμε όλοι σε αυτή την παγίδα. Λίγο εμείς, περισσότερο οι άλλοι; Πάντως όλοι, δυστυχώς, χάσαμε χρόνο ωφέλιμο και από ένα σημείο και μετά καταλάβαμε ότι ήταν πλάκα μόνο, δεν είναι κάτι σοβαρό, συμβαίνουν στη ζωή μας απίστευτα πράγματα, μη δίνεις χρόνο από τη ζωή σους για αυτά. Είχε όμως και χαρακτηριστικά της εφηβείας μας, της παιδικότητας, του παιχνιδιού. Από κάποιο σημείο χάνονται όλα αυτά και μένει η ουσία που πρέπει να την διαχειριστείς ανάλογα. Ευτυχώς δεν είχαμε πολλές τέτοιες αμερικανιές στην Ελλάδα.

Βλέπω, πάντως, στο hip hop έναν σεβασμό σχεδόν «μαφιόζικο» από τον νέο προς τον παλιό. Σε άλλα είδη υπήρχε η κόντρα του νέου που έρχεται να καταρρίψει το παλιό. Π.χ. το punk.
Υπάρχει αλλά εγώ νομίζω ότι έρχεται από αλλού. Οι καλύτεροι ήταν οι παλιοί. Θα μου πεις και στο rock μπορεί να συμβαίνει αυτό, αλλά το rock έχει εξέλιξη έβγαλε μουσικάρες και συνεχίζει να βγάζει. Για παράδειγμα πιστεύω ότι οι καλύτεροι κιθαρίστες υπάρχουν τώρα, εν ζωή. Οι καλύτεροι ερμηνευτές το ίδιο, ή, εντάξει, ο καθένας στην εποχή του. Στο hip hop δυστυχώς, βγήκαν όλα στη χρυσή εποχή που ήταν από το 88 μέχρι το 95. Και εκεί τελείωσε η ιστορία όσον αφορά στην τεχνική. Αυτό που μπορούσες να κάνεις εσύ αργότερα ήταν να υπάρχει μία εξέλιξή σου ηχητική και θεματική. Αλλά τεχνικά οι καλύτεροι MCs έχουν περάσει ήδη. Για αυτό βλέπεις και υποχρεωτικά δείχνουν σεβασμό στους παλιούς. Γιατί δεν είναι καλύτεροι. Δυστυχώς. Θα ήθελα να είναι διαφορετικά, δεν είναι όμως.

Από όσο γνωρίζω το γαλλικό και το ισπανικό hip hop έχουν καταφέρει να ξεπεράσουν τα σύνορά τους. Πόσο περίεργο είναι αυτό σε τραγούδια που στηρίζονται πολύ στο στίχο τους και γιατί στο ελληνικό δεν έγινε κάτι αντίστοιχο;
Το ισπανόφωνο έχει πολλούς ανθρώπους, είναι από τις πιο δημοφιλείς γλώσσες στον κόσμο. Έχει μεγάλο κοινό στο οποίο μπορείς να απευθυνθείς. Το γαλλόφωνο έκανε περισσότερο εντύπωση με την επιβλητική του παρουσία, με τη μεγαλομανία του ώρες-ώρες, παρόλο το στίχο. Πολλοί παρακολουθούν γαλλικά συγκροτήματα, κι εγώ δηλαδή παρακολουθούσα ένα μέρος της σκηνής που με ενδιέφερε, μόνο καθαρά για τον ήχο του. Δεν καταλαβαίναμε καλά καλά τι λένε, όπως ίσως μπορεί να κάνει κάποιος και με εμάς παραέξω. Δυστυχώς για εμάς, και το αντιλαμβάνομαι όσο κάνω πράγματα με ξένους, δεν μπορούν να καταλάβουνε τον τρόπο που τα λέμε εμείς, γιατί νομίζω υπάρχει μία ιδιαιτερότητα πολύ σημαντική. Στην ερμηνεία, στον τρόπο που γράφουμε τους στίχους και στο θράσος μας με τις λέξεις. Τις όμορφες λέξεις, τις όμορφες έννοιες, τα πολύ όμορφα πράγματα που έχει η γλώσσα μας και δυστυχώς δεν μπορούμε να τα μοιραστούμε με άλλους. Κι εμείς όταν ταξιδεύουμε έξω προσπαθούμε να αφήσουμε μία αίσθηση από το τι λένε τα μάτια μας ας πούμε.

Θα έλεγες ότι το hip hop γενικά ή οι Active Member συγκεκριμένα είναι το πολιτικό τραγούδι του σήμερα; Γιατί το λέω αυτό: Πάει κανείς σε πορείες ή συγκεντρώσεις και ακούει στη σειρά Θεοδωράκη-Μπιθικώτση, μετά Λοϊζο-Παπακωνσταντίνου και μετά άλμα μερικών δεκαετιών και "Φυσάει Κόντρα". Περίμενε κάποιος κόσμος πολύ καιρό να βρει μία φωνή, μία έκφραση που τη βρήκε σε εσάς; Σε ενοχλεί κάτι τέτοιο;
Όχι, δε με ενοχλεί. Αλλά με ενοχλεί που δε μας έχουν τιμήσει λιγάκι για αυτό. Δηλαδή θα μπορούσαν να μας έχουν τιμήσει λιγάκι με την παρουσία τους όλα αυτά τα παιδιά. Δε μας έχουν βοηθήσει η αλήθεια είναι ούτε οι φίλοι μας οι αριστεροί, ούτε οι άλλοι του ελευθεριακού χώρου όπου κι εγώ, ας πούμε, ιδεολογικά κινούμαι. Έχουν τις αγκυλώσεις τους και δεν μπορούνε. Παρόλα αυτά εμείς συνεχίζουμε και τραγουδάμε και για αυτούς, όχι μόνο για αυτούς. Αλλά το τραγούδι μας δεν είναι πολιτικό. Μπορεί να είναι ανήσυχο αλλά πολιτικό όσο περνάει από το χέρι μου δε θα το αφήσω να γίνει. Και τι εννοώ με αυτό, για να είναι ξεκάθαρα τα πράγματα και όχι στο περίπου. Το πολιτικό τραγούδι είναι στρατευμένο τραγούδι. Αν δεν μπορείς να είσαι στρατευμένος σε μία ιδεολογία δεν κάνεις πολιτική. Άρα λοιπόν άθελά μας εμείς γινόμαστε το soundtrack μίας εξέγερσης κατά καιρούς, όπως το 2008. Μας θυμούνται μόνο σε τέτοιες περιπτώσεις όμως, είναι ένα μεγάλο μου παράπονο αυτό που πιστεύω με τον καιρό να το λύσουμε. Αλλά ξέρεις ιδεολογικά και πολιτικά στην Ελλάδα κανιβαλίζουμε. Για να κάνουμε με τον άλλον παρέα πρέπει να είναι πολύ όμοιος ρε παιδάκι μου, ένα τραγικό πράγμα που δεν κατάλαβα ποτέ. Για να πούμε δε ότι είναι φίλος μας πρέπει να συμφωνούμε πολύ. Από την άλλη για να διαφωνήσουμε μία μικρή διαφορά αρκεί. Προσωπικά ποτέ δεν έκρινε την ανθρωπιά κάποιου με βάση την ιδεολογία. Φυσικά η ιδεολογία στην Ελλάδα, επειδή έχει να κάνει με την αισθητική  σου και το πώς κινείσαι, πώς απλώνεις τη ζωή σου, πώς κάνεις τις σχέσεις σου, είχαμε όλοι στην Ελλάδα μπερδευτεί κατά εποχές. Νομίζω ότι ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα στην Ελλάδα ήταν ότι δεν υπήρξε ποτέ σοβαρή και επικίνδυνη άρχουσα τάξη. Υπήρχε μία μεσαία τάξη που επειδή ήταν ένα ερμαφρόδιτο πράγμα δε δημιούργησε ποτέ την αντίσταση, την πόλωση. Ακόμα και ο εμφύλιος στην Ελλάδα είναι για μένα πολύ γελοία κατάσταση το τι συνέβη. Όχι το ότι πέθανε κόσμος, να καταλαβαινόμαστε, το πώς σκαρώθηκε. Γιατί ξεκίνησε ανάμεσα σε πατριώτες.

Και μία τελευταία ερώτηση. Οι rockers, όταν γερνάνε γίνονται μπλουζίστες. Οι hip hopers τι θα γίνουν;
(γέλια) Στην Ελλάδα μπορεί και να γίνουνε μπλουζίστες.

Μπορεί και ρεμπέτες.
Ναι, κι αυτό. Κοίτα επειδή παρακολουθώ το rock όσο δεν περιμένει κανείς να το παρακολουθώ, όσο έχω μέσα μου μία φυσιολογική ροή για τη μαύρη μουσική, έχω και για τη rock σκηνή από τα παλιά. Έχω μαζεμένη σχεδόν όλη την ψυχεδέλεια του ‘69-’71, μου άρεσε πάρα πολύ η ελευθερία της έκφρασης που είχαν. Παρακολουθώ όλες τις τάσεις του κατά τα χρόνια. Υπάρχουν μαγικά πράγματα και πράγματα που, εντάξει, δεν είχαν ενδιαφέρον για εμένα. Αλλά πάντα ήταν πιο πλούσιο σε έκφραση από τα άλλα είδη. Και με στεναχωρεί πάρα πολύ που στην Ελλάδα δεν έχουμε rock μπάντες. Πάρα πολύ.

Ελληνόφωνες κυρίως φαντάζομαι ότι εννοείς.
Ναι, ελληνόφωνες. Στην Ελλάδα είχαμε frontmen μόνο, δεν είχαμε μπάντες. Φροντίσανε και οι ίδιοι δηλαδή να μιλάνε στον ενικό. Ενώ εγώ ήμουν για χρόνια μόνος μου και μιλούσα στον πληθυντικό. Για αυτό ο κόσμος θυμάται τους Active Member και δεν ξέρει το ψευδώνυμό μου. Όλοι αυτοί που βγήκαν από τα γκρουπ και κάνανε καριέρα εξαργύρωσαν ουσιαστικά αυτό που είχε συμβεί από όλη την μπάντα. Ο Αγγελάκας, ο Παυλίδης, ο Ανεστόπουλος από τα Κρίνα... Αν θες τη γνώμη μου η μοναδική rock μπάντα, παρότι ήταν λίγο πιο post από τα γούστα μου και καμιά φορά και λίγο πιο glam, αλλά ήταν rock rock ρε παιδί μου, και στη ζωή και στην άποψη, ήταν η Λευκή Συμφωνία, η παρέα του Θόδωρα. Τους πρόλαβα τότε. Ήταν μπάντα που μπορούσε να παίξει κι έξω. Τέτοιες μπάντες νομίζω ότι είχε δυνατότητα η Ελλάδα να έχει πολλές. Δυστυχώς από αυτούς και μετά το rock ήταν ή μία κακή απομίμηση των Mano Negra, ή μία κακή απομίμηση των Tindersticks ή και του heavy metal. Έχω δει παρωδίες απίστευτες. Οι μόνοι που έχουν κρατήσει χαρακτήρα, εκεί είναι και πιο απλά τα πράγματα, είναι τα punk σχήματα γιατί εκεί δε χρειάζεται και πολύ παίδεμα, είναι πιο ακατέργαστα τα πράγματα. Εκεί έχουν παραμείνει κάποιοι και μπράβο τους. Θα ήθελα όμως να υπήρχαν καλές, δυνατές rock μπάντες για να συνεργαζόμασταν κιόλας, να κάναμε πράγματα μαζί. Γι αυτό στεναχωριέμαι κιόλας.

Δεν μου απάντησες όμως τελικά, τι θα γίνουν οι hip hopers όταν μεγαλώσουν;
Τι θα γίνουν; Φαντάζομαι ότι εκτός από διαβητικοί και αλκοολικοί κάποιοι θα γίνουν σίγουρα αυτό που δεν γουστάρανε.