Ό,τι πληρώνεις παίρνεις στη μουσική

Η παραπάνω φωτογραφία έγινε viral στα social media των μουσικόφιλων λίγο μετά τον θάνατο του David Bowie, ο οποίος ακολούθησε τον Lemmy κάπου μακριά από τούτο τον μάταιο κόσμο.

Η απώλεια δυο μουσικών που -τόσο λόγω καλλιτεχνικού όσο λόγω και προσωπικού εκτοπίσματος- θα μείνουν γραμμένοι στις χρυσές σελίδες της ιστορίας της μουσικής επανέφερε το ερώτημα του ποιοι θα διαδεχθούν τους «μεγάλους» μουσικούς και τι θα γίνει όταν όλοι αυτοί που θεωρούνται κλασικοί ή / και σπουδαίοι αποσυρθούν ή μας χαιρετήσουν οριστικά.

Κάποιος, λοιπόν, εντόπισε το πρόβλημα κι έσπευσε να βγάλει ένα συμπέρασμα, το οποίο αποτύπωσε μέσα από αυτή τη φωτογραφία. «Όταν πλήρωνες για μουσική, η βιομηχανία έβγαζε Lemmy και Bowie. Τώρα δεν θες να πληρώνεις, οπότε φάε στα μούτρα One Direction και Justin Bieber».

Πρόκειται για μια απλουστευμένη και πολύ βολική για κάποιους προσέγγιση που εξηγεί γιατί έχει ξεπέσει τόσο πολύ η μουσική σήμερα σε σχέση με τότε. Αυτές οι εύκολες γενικεύσεις μας έχουν φάει...

Στη βάση της, η ουσία του «ό,τι πληρώνεις παίρνεις» δεν έχει καμία εφαρμογή στη μουσική αυτή καθεαυτή, παρά μόνο σε πράγματα που περιφερειακά σχετίζονται μαζί της. Ποιό καλλιτεχνικό ένστικτο διεγείρεται μπροστά στη θέα του δολαρίου και ξαφνικά γεμίζει τον δημιουργό με έμπνευση; Κανένα.

Από την άλλη, χωρίς λεφτά δεν υπάρχει σόου και το σόου είναι αναπόσπαστο κομμάτι της μουσικής βιομηχανίας. Σκεφτείτε όσους θεωρούνται «μεγαθήρια» και αναλογιστείτε τι παραγωγές τους υποστηρίζουν. Θα θεωρούνταν τόσο μεγαθήρια ακόμα κι αν δεν είχαν αυτές τις παραγωγές;

Ή μήπως δεν ήταν τα λεφτά που έδωσαν δεύτερες και τρίτες ευκαιρίες σε (rock) stars που έπιασαν ναδίρ σε καλλιτεχνικό ή / και προσωπικό επίπεδο; Αμφιβάλλω πως χωρίς την ατελείωτη ουρά χρημάτων θα επιβίωναν ή θα επανέκαμπταν πολλοί από αυτούς που σήμερα θεωρούμε αξεπέραστους κι αναντικατάστατους.

Άσε που το αλόγιστο ξόδεμα λεφτών είναι αυτό που δημιούργησε τις ωραίες ιστορίες των larger than life μουσικών προσωπικοτήτων, που σε όλους μας αρέσουν. Μέσα από ζωές γεμάτες υπερβολές και με συστηματική προώθηση έστησαν είδωλα και έχτισαν τους μύθους που θαυμάζουμε σήμερα.

Και, ναι, τα έσοδα από τις πωλήσεις δίσκων ήταν η κύρια πηγή χρηματοδότησης όλου αυτού.

Όπως, επίσης, είναι γεγονός πως η έλλειψη χρήματος σήμερα αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα σε πολλά επίπεδα. Νέες μπάντες δεν παίρνουν καν την ευκαιρία που δικαιούνται, αξιόλογοι μουσικοί τα παρατάνε ή βρίσκουν άλλες δουλειές για να συντηρηθούν και λίγοι σύγχρονοι καλλιτέχνες μπορούν να ξοδέψουν μεγάλα ποσά για παραγωγές και marketing που θα πήγαιναν το σόου τους ένα επίπεδο πάνω.

Όλα αυτά τα ακούω, αλλά ως εκεί. Διότι, τα λεφτά δεν καθορίζουν το επίπεδο της μουσικής που παράγεται. Η παραπάνω εικόνα λοιπόν λέει την μισή ή και λιγότερη αλήθεια...

Αυτό που σίγουρα αλλάζει είναι πως -χωρίς το χρήμα από τις πωλήσεις- είναι δύσκολο πλέον να χτιστούν νέα είδωλα σαν αυτά του παρελθόντος. Αλλά, τα έχουμε σίγουρα ανάγκη;

Ούτως ή άλλως -ευτυχώς για κάποιους, δυστυχώς για κάποιους άλλους- η απεριόριστη πρόσβαση από όλους σε νέες μουσικές μέσω του διαδικτύου, μείωσε πολύ το ποσοστό εκείνων που άκουγαν μετρημένες νέες δουλειές από ακόμα πιο περιορισμένο αριθμό καλλιτεχνών. Αυτό συνεπάγεται διασπορά σε βαθμό που σχεδόν αποκλείει την συσπείρωση σε λίγα ονόματα και συνεπώς την εμπορική γιγάντωση κάποιου καλλιτέχνη. Οπότε, θα ήταν έτσι κι αλλιώς δύσκολο να βγουν πλέον καλλιτέχνες ανάλογου εμπορικού βεληνεκούς.

Στο κάτω-κάτω, είναι δουλειά της μουσικής βιομηχανίας να προσαρμοστεί στις νέες συνθήκες που έχουν δημιουργηθεί. Με ηθικολογίες και αναθέματα δεν κέρδισε κανείς τίποτα. Δεν φαντάζομαι πως κάποιος είδε τη φωτογραφία και είπε «Τι μαλακία έκανα που κατέβαζα τζάμπα μουσική τόσα χρόνια!», ας είμαστε σοβαροί. Όμως, ο στρουθοκαμηλισμός συνεχίζεται ακάθεκτος, όπως φαίνεται. Τρόποι υπάρχουν και εν τέλει κάθε γενιά δημιουργεί τους δικούς της μουσικούς ήρωες, οπότε ευκαιρίες πάντα θα εμφανίζονται.

Σε κάθε τομέα της ζωής, όταν υπάρχει μείωση της οικονομικής δύναμης προκύπτει και μια πτώση στην ποιότητα, αλλά μακροπρόθεσμα μπορεί να επέλθει εξυγίανση. Διότι, τα πρώτα έξοδα που κόβονται είναι αυτά του marketing. Κι αν μειωθεί το budget για marketing, ποιοί θα πληγούν περισσότερο; Τα κατασκευάσματα της μουσικής βιομηχανίας ή οι πραγματικοί καλλιτέχνες;