Συνέντευξη Gavin Harrison (Porcupine Tree, King Crimson, O.S.I.)
«Η τελευταία περιοδεία σχεδόν σκότωσε τους Porcupine Tree»
Από τον Νίκο Καταπίδη, 13/02/2015 @ 11:12
Με την ευκαιρία της επίσκεψης του Gavin Harrison στη χώρα μας για το «Zildjian Day», αδράξαμε την ευκαιρία για να συζητήσουμε μαζί του, τόσο για τους τεράστιους King Crimson, όσο και για τους αγαπημένους μας Porcupine Tree, καθώς και τη γενικότερη φιλοσοφία που διέπει το παίξιμό του.
Καλωσόρισες στην Ελλάδα, μετά από πολύ καιρό!
Σ' ευχαριστώ, όντως πάει καιρός, νομίζω η τελευταία φορά που ήμουν εδώ ήταν το 2007;
Το 2010 ήταν, αλλά και πάλι είναι μπόλικα χρόνια! Τι κάνεις; Πώς πάει η περιοδεία για το «Zildjian Day»;
Φανταστικά! Ξέρεις, αυτή είναι η τελευταία εμφάνιση μεταξύ των οκτώ και όλα έχουν πάει καλά, γνωρίσαμε πολλούς drummers, όπως επίσης και τοπικούς μουσικούς σε κάθε χώρα. Πήγαμε στην Ολλανδία, τη Δανία, Ιταλία, Αγγλία, Γερμανία, Γαλλία και φυσικά στην Ελλάδα.
Το lineup αυτής της περιοδείας περιλαμβάνει και τον Mike Mangini, έναν drummer με διαφορετική προσέγγιση στο παίξιμο από σένα, οπότε αναρωτιέμαι, είναι αυτό μια ευκαιρία και για τους δυο σας να τζαμάρετε και να μάθετε πράγματα ο ένας από τον άλλο;
Μπα όχι, δεν έγινε ούτε μια φορά. Δεν παίζουμε μαζί εξάλλου, οπότε δεν συνέβη κάτι τέτοιο.
Είσαι γνωστός για τον χαρακτηριστικό σου ήχο, πόσο καιρό σου πήρε να φτάσεις σε έναν ήχο που σε αντιπροσωπεύει πλήρως;
Βασικά, όλη μου τη ζωή! Ξέρεις, δεν το ακούω σαν έναν μοναδικό ήχο, το ακούω σαν τον εαυτό μου, και πάντοτε ήμουν ο εαυτός μου. Πιθανότατα για σένα να είναι πιο προφανές απ' ότι σε μένα, υπάρχει κόσμος που μου λέει «άκουσα αυτόν τον δίσκο και ήξερα πως είσαι εσύ στα πρώτα δέκα δευτερόλεπτα», κάτι το οποίο βρίσκω παράξενο, επειδή δεν με ακούν όπως ακούω εγώ τον εαυτό μου, οπότε είμαι πολύ χαρούμενος αν υπάρχουν άνθρωποι που πιστεύουν πως έχω καλό ήχο ή ωραίο στυλ, ένα αναγνωρίσιμο παίξιμο, απλά προσπαθώ να είμαι ο εαυτός μου, πάντα εγώ ήμουν (γέλια).
Έχεις παίξει πολλά διαφορετικά είδη μουσικής, από jazz μέχρι progressive rock, ακόμη και metal, αλλά ο ήχος σου φαίνεται να προσαρμόζεται και να ταιριάζει στη μουσική, παραμένοντας αναγνωρίσιμος...
Δεν προσπαθώ συνειδητά να έχω έναν διαφορετικό ήχο, απλά προσπαθώ να είμαι ο εαυτός μου, και πιθανότατα είμαι ο καλύτερος στον κόσμο στο να είμαι εγώ (γέλια), αλλά επίσης είμαι και το άτομο που βαριέται πιο εύκολα τον εαυτό μου, επειδή τα έχω ακούσει όλα και τα ακούω συνέχεια. Οπότε είμαι χαρούμενος όταν ξεφεύγω και δεν ακούγομαι σαν εμένα, ίσως σε σένα να ακούγεται πως παίζω κάτι νέο, αλλά έχω ακούσει ό,τι έχω να πω, πολλές φορές, οπότε πάντα προσπαθώ να εξελίσσομαι και να κάνω κάτι διαφορετικό.
Πιστεύεις πως είναι μια μεγάλη πρόκληση το να προσπαθείς να επανιδρύσεις τον εαυτό σου και να βρεις καινούργια πράγματα για να παίξεις;
Ναι, προσπαθώ να παίζω πράγματα που δεν έχω ακούσει κάποιον άλλο να παίζει, ειδικά εμένα. Ξέρεις, έχω τον ήχο μου, το μεγαλύτερο ποσοστό του ήχου προέρχεται από τα χέρια και τα πόδια μου, τον τρόπο που χτυπάω τα τύμπανα. Προφανώς έχω μια προτίμηση όσον αφορά τα τύμπανα, τα δέρματα και τα πιατίνια, αλλά αυτές οι προτιμήσεις υπάρχουν γιατί φαίνεται πως κάνουν ευκολότερη τη δουλειά μου. Πολλοί με ρωτάνε «γιατί επέλεξες πιατίνια Zildjian και τύμπανα Sonor;», απλά το κάνουν ευκολότερο να είμαι ο εαυτός μου. Δεν ξέρω, κάτι στον ήχο από τα πιατίνια και τα τύμπανα απλά ταίριαξε με την προσωπικότητά μου, οπότε είναι τα σωστά για μένα, μπόρεσα να βρω την ταυτότητά μου μέσα από αυτά, είναι κάπως σουρεαλιστικό.
Πώς προσεγγίζεις τα «Zildjian Day» events; Είναι περισσότερο διδακτική εμπειρία, παίζεις κομμάτια, ή λίγο κι από τα δύο;
Και τα δύο. Παίζω, ο κόσμος με ρωτά ερωτήσεις, κάνω επίδειξη κάποιων πραγμάτων ή απαντώ ερωτήσεις γενικότερα για drumming, ελπίζω πως είναι κάτι επιμορφωτικό, δεν υπάρχει νόημα να έρθω απλά και να σας δείξω πόσο γρήγορα μπορώ να παίξω, αυτό είναι εντελώς ανούσιο. Έχω παρακολουθήσει πολλά clinics και πάντα κοιτάω να κλέψω ιδέες (γέλια) ώστε την επόμενη μέρα να εξασκηθώ πάνω σε αυτά ή να τα ενσωματώσω στο παίξιμό μου. Οπότε ελπίζω πως θα έχει κάποια επιμορφωτική αξία.
Είναι δυσκολότερο να παίζεις μπροστά σε ένα κοινό που αποτελείται ως επί το πλείστον από drummers;
Ναι υπάρχει μια πίεση, επειδή όλοι κοιτάνε τι κάνεις, αλλά προσπαθώ να μην το σκέφτομαι και τόσο.
Ας περάσουμε τώρα στους King Crimson. Επέστρεψαν στο προσκήνιο για μερικές ζωντανές εμφανίσεις, με εσένα ως έναν από τους τρεις drummers του lineup. Ποιά ήταν η εμπειρία σου σε αυτή την περιοδεία;
Ήταν φοβερά! Προφανώς είναι δύσκολο να παίζεις με τρία drum sets, αλλά είμαστε τρεις διαφορετικοί άνθρωποι, με διαφορετικά στυλ, backgrounds και επιρροές, ενώ και τα τύμπανά μας είναι διαφορετικά, με ξεχωριστούς ήχους και χρώματα. Oπότε ξοδέψαμε αρκετό χρόνο στο να ρυθμίσουμε το πως θα παίξουμε τα κομμάτια, επειδή δεν υπάρχει νόημα να τα παίξουμε όπως ήταν αυθεντικά, κάθε κομμάτι θα έπρεπε να ακούγεται σαν να είναι καινούριο, δεν είμαστε tribute μπάντα και ο Robert Fripp δεν ήθελε εξαρχής να είναι σαν tribute μπάντα.
Είναι οι King Crimson, οι οποίοι είναι μια ξεχωριστή μπάντα και θα πρέπει να προσεγγίζουμε κάθε τραγούδι σαν να είναι καινούριο.
Αυτή η προσέγγιση θυμίζει περισσότερο ορχήστρα παρά μια rock μπάντα, με τόσα τύμπανα να συμμετέχουν...
Ναι ακριβώς! Είναι ένα τμήμα κρουστών, δεν είναι απαραίτητο να παίζουμε όλοι διαρκώς και κάθε στιγμή. Οπότε υπάρχουν πολλές στιγμές όπου δεν παίζω, μερικές φορές είναι και καλό αυτό, δεν χρειάζεται να παίζεις συνέχεια και να γεμίζεις όλα τα κενά και τις συχνότητες.
Νιώθεις καθόλου άβολα να είσαι στη σκηνή χωρίς να παίζεις;
Είναι λίγο περίεργο, γιατί ξέρεις είμαστε και στο μπροστινό μέρος της σκηνής και οι τρεις drummers, οπότε είναι παράξενο να κάθεσαι μπροστά στη σκηνή και να μην παίζεις, αλλά μετά από μερικές εμφανίζεις πλέον δεν νιώθω και τόσο παράξενα.
Πότε έλαβες την πρόσκληση για να γίνεις μέλος των King Crimson γι' αυτή την περιοδεία;
Ήταν περίπου έναν χρόνο πριν.
Ποιά ήταν η αντίδρασή σου; Περίμενες να σου γίνει αυτή η πρόταση; Είχαν προηγηθεί συζητήσεις πάνω σε αυτό το ενδεχόμενο;
O Robert με πήρε τηλέφωνο και μου είπε πως είχε ένα όραμα, το οποίο ήταν μια νέα μπάντα, με τρείς drummers, τέσσερα μέλη από την Αγγλία και τρεις Αμερικανούς. Πραγματικά το ταλέντο του Robert είναι το όραμά του. Γιατί στην τελική, το όραμα είναι αυτό που κάνει τη μεγαλύτερη διαφορά, δεν έχει να κάνει με τους μουσικούς ξεχωριστά, ή τα κομμάτια, είναι η μεγάλη ιδέα. Πρέπει να έχεις κάποιον που έχει αυτή τη μεγάλη ιδέα και ο Robert είναι πολύ καλός σε αυτό.
Με ρώτησε, και μου είπε «κοίτα, σκέφτομαι μια μπάντα με τρεις drummers, θα είστε τοποθετημένοι στο μπροστινό μέρος της σκηνής», είχε ήδη φανταστεί και το οπτικό κομμάτι. Σκέφτηκα πως θα ήταν κάτι πολύ παράξενο, αλλά στην πραγματικότητα είναι φοβερό, γιατί αλλάζει τη δυναμική της μπάντας. Συνήθως ο τραγουδιστής είναι στο μπροστινό μέρος, μιλώντας στο κοινό. Στους King Crimson, σε αυτούς τους King Crimson, ο τραγουδιστής είναι στο υψωμένο μέρος πίσω στη σκηνή, δεν μιλά στο κοινό, για την ακρίβεια κανείς δε μιλά στο κοινό.
Εάν ήσουν σε μια ορχήστρα, ο διευθυντής της δεν θα έπαιρνε το μικρόφωνο για να πει «τώρα θα παίξουμε ένα κομμάτι από τον δεύτερο δίσκο μας, ελπίζω να σας αρέσει», δεν χρειάζεται. Γιατί πρέπει να μιλάς στο κοινό; Είναι σαν μια νευρική συνήθεια. Οπότε το σημείο εστίασης δεν είναι ο τραγουδιστής μπροστά-μπροστά, είναι όντως σαν να βλέπεις μια ορχήστρα, δεν υπάρχει παραγωγή, έχουμε μόνο λευκά φώτα που ούτε κινούνται, ούτε αλλάζουν, δεν υπάρχει καπνός ούτε εκρήξεις, ούτε προβολές, είναι μόνο η μουσική και οι άνθρωποι που τη δημιουργούν. Εάν είναι κάτι καλό, που στην περίπτωση των King Crimson είναι, τότε αυτό είναι παραπάνω από αρκετό.
«Let the music do the talking»...
Ακριβώς, ακριβώς αυτό! Δεν χρειάζεται να μιλάμε εμείς, μιλάει η μουσική από μόνη της!
Κάνατε καθόλου jamming με τη μπάντα; Δουλεύετε πάνω σε νέο υλικό, ίσως για ένα νέο άλμπουμ;
Υπάρχει το live άλμπουμ, που βγαίνει τον Ιανουάριο (σ.σ.: με τίτλο “Live At The Orpheum”), επειδή ηχογραφήσαμε κάθε show της περιοδείας στην Αμερική, και φαντάζομαι πως θα υπάρξει ένας δίσκος με ένα πιο κατανοητό σύνολο τραγουδιών, επειδή αυτό το άλμπουμ είναι μόνο 40 λεπτά περίπου σε διάρκεια. Λέω «μόλις», ενώ οι παλιοί δίσκοι ήταν συνήθως διάρκειας 40 λεπτών, αλλά πιθανότατα έχουμε αρκετό υλικό για να κυκλοφορήσουμε ένα διπλό CD, οι συναυλίες ήταν περίπου δίωρες.
Φεύγοντας τώρα από τους King Crimson, δούλεψες επίσης και με τους O.S.I. σε δύο δίσκους, σκοπεύεις να συνεχίσεις αυτή τη συνεργασία;
Δεν ξέρω, ένα περίεργο πράγμα με τους O.S.I. είναι πως δεν έχω γνωρίσει ποτέ ούτε τον Jim (Matheos) ούτε τον Kevin (Moore) από κοντά, ούτε καν έχω μιλήσει μαζί τους στο τηλέφωνο!
Σοβαρά;
Ναι, δεν τους έχω συναντήσει ούτε έχω μιλήσει μαζί τους! Είναι ένας πολύ μοντέρνος τρόπος να ηχογραφείς απομακρυσμένα. Ο Jim με τον Kevin δεν μένουν κοντά μεταξύ τους, οπότε εγώ ηχογραφούσα τα τύμπανα με τον τρόπο που θεωρούσα πως ακούγονται καλά και τους έστελνα μια μίξη. Μερικές φορές έλεγαν «Ωραία, αυτό είναι τέλειο!» και μερικές φορές μου πρότειναν αλλαγές οπότε ξανάκανα όλο το κομμάτι ή μερικά μέρη του. Αρκετά συχνά έκανα τέσσερις με πέντε εκδόσεις του κομματιού και τους έστελνα μόνο μια. Μπορεί να μου έλεγαν «φανταζόμασταν τα κουπλέ λίγο πιο απαλά», οπότε εγώ μπορεί να το είχα ήδη κάνει σε μια από της άλλες εκδόσεις, άρα τους έστελνα κατευθείαν μια από αυτές.
Ποιά είναι η γνώμη σου γι αυτούς τους δίσκους; Είναι αρκετά διαφορετικοί από τους προηγούμενους, και γενικότερα οι O.S.I. δεν φοβούνται να πειραματιστούν, ειδικά στα τύμπανα, με looping και χρησιμοποιώντας διάφορα drum samples.
Δεν έχω ακούσει τους προηγούμενους δίσκους. Μου άρεσε η μουσική πάντως, νομίζω πως είναι πολύ καλή. Είναι αρκετά heavy για μένα, δεν παίζω συνήθως αυτό το heavy metal ύφος, αλλά μου άρεσε η μουσική, μ’ αρέσει ο τρόπος που τραγουδάει ο Kevin, τα πλήκτρα του, τα riffs του Jim, οπότε ήταν χαρά μου να συμμετέχω σε αυτό.
Φαντάζομαι ήταν κι ευκολότερο για σένα να δουλέψεις σε αυτά τα άλμπουμ από τη στιγμή που έχεις το δικό σου στούντιο...
Ναι σίγουρα, το να έχεις στούντιο στο σπίτι σου είναι μια μεγάλη πολυτέλεια, και μπορώ να ηχογραφώ οποτεδήποτε θέλω. Συνήθως ξεκινούσα μεσημεράκι, έπαιζα όλο το απόγευμα, δουλεύοντας σε ένα κομμάτι μέχρι να είμαι ευχαριστημένος, μέχρι να βρω μια καλή λύση για το κομμάτι, ίσως κάποιους ξεχωριστούς ρυθμούς ή μερικά ενδιαφέροντα fills, το σωστό δυναμικό μονοπάτι για το τραγούδι. Μερικές φορές σταματάω και επανέρχομαι την επόμενη μέρα, ίσως πρέπει να κοιμηθώ με αυτό στο μυαλό μου, ή μερικές φορές μέσα σε μια ώρα νομίζω πως έχω βρει τη σωστή λύση, εξαρτάται, είναι κάπως τυχαίο.
Η προσέγγισή σου θυμίζει αυτή ενός μηχανικού που προσπαθεί να λύσει ένα πρόβλημα, στην περίπτωσή σου βέβαια το πρόβλημα είναι ένα τραγούδι...
Είναι μια λύση, ξέρεις, κάποιος σου παρουσιάζει ένα τραγούδι και λέει «ok, μην ανησυχείς για το drum machine, απλά κάνε ό,τι θέλεις» και σκέφτεσαι «τι να κάνω τώρα, να παίξω όπως το drum machine, τι πρέπει να παίξω εδώ;». Oπότε ναι, είναι μια λύση σε ένα πρόβλημα, μπορείς να βρεις μια εφευρετική λύση, ή μια πιο καλλιτεχνική, ένα όμορφο σχέδιο, είσαι λίγο σαν αρχιτέκτονας. Μπορείς να κάνεις ένα κτίριο σχεδιάζοντας ένα τετράγωνο, βάζοντας μια πόρτα και τα παράθυρα. Είναι όμορφο; Όχι, είναι άθλιο. Είναι χρηστικό; Ναι, είναι, αλλά είναι βαρετό και προφανές, κανείς δεν θα ήθελε να ζει εκεί. Οπότε όταν συγκρίνεις αυτή την ιδέα ενός τετράγωνου κουτιού, ας πούμε με την όπερα του Σίδνεϋ, τότε έχεις λειτουργικότητα και ομορφιά μαζί. H γοητεία του design είναι να βρεις κάτι πέραν της λειτουργικότητας, πρέπει ακόμη να δουλεύει σαν κτίριο, ο ρυθμός σου πρέπει να παρέχει κάποια πληροφορία για το ρυθμό, μια αίσθηση groove, ο τρόπος που χωρίζεις τα μέτρα, θα βάλεις το ταμπούρο στο τρίτο beat, στα beats δύο και τέσσερα, ή θα το βάλεις σε περίεργα σημεία και θα δημιουργήσεις ένα μυστηριώδες μέρος που δεν είναι τόσο προφανές; Μήπως παραείναι μυστηριώδες; Τώρα δεν είναι αρκετά λειτουργικό.
Οπότε πρέπει να σκέφτεσαι σαν σχεδιαστής, σαν να σχεδιάζεις οτιδήποτε, ένα κέικ ή ένα ρολόι, ένα αμάξι ή ένα κτίριο, όλα έχουν μια λειτουργία, αλλά δεν είναι απαραίτητο να είναι το πιο προφανές, βαρετό ευθύ πράγμα που μπορείς να σκεφτείς. Η ομορφιά κρύβεται στην ιδέα, δεν είναι στην τεχνική, δεν έχει να κάνει με την τεχνική, μπορείς να έχεις μια εξαιρετική ιδέα χωρίς τεχνική. Προφανώς χρειάζεσαι κάποια τεχνική για να πεις αυτό που θες, αλλά στ’ αλήθεια, τί είναι αυτό που προσπαθείς να πεις;
Πάντως, συγκρίνοντας την προσέγγισή σου στα τύμπανα με άλλους μεγάλους drummers του χώρου, νομίζω πως προτιμάς να παίζεις λιγότερο προφανή πράγματα, όχι τόσο «in your face», χρειάζεται κανείς να δώσει προσοχή για να πιάσει όλες τις λεπτομέρειες, κι αυτό είναι που θεωρώ πως σε ξεχωρίζει και σου δίνει αυτό το χαρακτηριστικό ήχο που ανέφερα νωρίτερα.
Σ' ευχαριστώ που το λες, αυτό προσπαθώ να κάνω, νομίζω πως πρέπει να βρίσκεις μια ισορροπία, πρέπει να ξέρεις πότε να προσθέσεις κάτι παραπάνω και πότε να μην το κάνεις. Αν παίζεις συνεχώς υπερβολικά καταντά κουραστικό, αν δεν βάλεις κάτι παραπάνω τότε είναι βαρετό. Τώρα μιλάμε για στυλ, άποψη και επίπεδο, είναι το ίδιο πάλι με έναν εξαιρετικό σχεδιαστή, ο οποίος μπορεί να σχεδιάσει ένα κοστούμι (γέλια), ή ένα κτίριο, οτιδήποτε βλέπεις γύρω σου. Ξέρεις, μπαίνεις σε ένα μαγαζί και βλέπεις 100 ρολόγια, ίσως ένα να σε τραβάει πολύ, έχει κάτι το ιδιαίτερο, σίγουρα απλά λέει την ώρα, αυτό το κάνουν όλα, αλλά γιατί είναι τόσο ενδιαφέρον για σένα αυτό; Κάθε χρόνο, υπάρχουν χιλιάδες νέα σχέδια του ίδιου αντικειμένου, με εμπνέει πολύ αυτό, το να αναγνωρίζω ένα καλό design από το να ακούω άλλους drummers να παίζουν. Δεν παίρνω πολλές ιδέες από άλλους drummers. Παίρνω περισσότερες ενδιαφέρουσες ιδέες πηγαίνοντας σε μια έκθεση τέχνης, επειδή μπορώ να δω την ομοιότητα μεταξύ του design και της δημιουργίας ρυθμών στα τύμπανα, είναι το ίδιο πράγμα.
To bass drum δεν πρέπει να είναι στο 1 πάντα, το ταμπούρο δεν χρειάζεται να είναι στο 2 και στο 4, μπορεί και πάλι να έχει groove, το groove έχει να κάνει με το που τοποθετείς όλες τις νότες, όχι μόνο το bass drum και το ταμπούρο. Κάθε νότα που παίζεις τοποθετείται στο χρόνο, και μπορείς να το κάνεις ώστε να έχει μια φοβερή αίσθηση, να το κάνεις να νιώθει σαν τον James Brown (σ.σ.: «I feel good»), ακόμη κι αν παίζεις σε 17/16, απλά πρέπει να ξέρεις πως να το αναγνωρίζεις, να ξέρεις τι ψάχνεις, να έχεις ανοιχτά τα μάτια σου για να δεις την ομορφιά, πριν τη δημιουργήσεις μόνος σου, πρέπει να ξέρεις τι είναι.
Περνώντας τώρα στους Porcupine Tree που βρίσκονται σε hiatus αυτό τον καιρό. Ήταν μια αμοιβαία απόφαση αυτή, ή ήταν επιλογή του Steven να επικεντρωθεί στη σόλο καριέρα του, αφήνοντας τη μπάντα στην άκρη για λίγο;
Όχι, ήταν μια αμοιβαία απόφαση. Ξέρεις η τελευταία περιοδεία σχεδόν μας διέλυσε, επειδή περιοδεύσαμε για 14 μήνες που είναι ένα ανθυγιεινά μεγάλο διάστημα να περνάς μαζί με τον οποιονδήποτε, ακόμη και με τον εαυτό μου (γέλια). Ήταν πολύς ο καιρός της περιοδείας. Δεν διαλυθήκαμε, θα επιστρέψουμε μια μέρα, απλά προς το τέλος της περιοδείας, χρειαζόμασταν πραγματικά ένα μεγάλο διάλειμμα. Απλά όλο αυτό έγινε λίγο μεγαλύτερο απ’ ότι είχαμε φανταστεί.
Οπότε είχε να κάνει περισσότερο με την κούραση από την περιοδεία, ή υπήρχαν και προσωπικά προβλήματα στη μπάντα;
Δεν ήταν προσωπικό, δεν είχαμε τσακωμούς ή διαφωνίες. Φτάνοντας στο τέλος της περιοδείας, αν είχαμε μπει την επόμενη μέρα στο στούντιο δεν θα βγάζαμε καλό δίσκο, γιατί χρειάζεσαι χρόνο να καθαρίσεις το μυαλό σου και να βιώσεις άλλα πράγματα, οπότε όταν ξαναβρίσκεσαι με τους άλλους, είναι ανανεωτικό. Η τελευταία περιοδεία ήταν πολύ φιλόδοξη. Ξέρεις, οι managers, οι εταιρίες και οι promoters μπορούν να σε έχουν στο δρόμο συνέχεια, αλλά δεν έχουν ιδέα για την προσωπική ανοχή του καθενός, υπάρχει ένα όριο στο πόσες νυχτερινές πίτσες μπορείς να φας, πόσους άβολους ύπνους μπορείς να κάνεις και πόσα σκατένια backstage μπορείς να υποστείς. Δεν είναι αυτοί που το υφίστανται, κάθονται απλά στο γραφείο τους με τα πόδια ψηλά, παίρνοντας το μερίδιό τους. Δεν είναι αυτοί στο δρόμο, να κάνουν τη σκληρή δουλειά.
Εκτός αυτού, έχετε και οικογένειες, οπότε χρειάζεστε χρόνο και γι' αυτές...
Ακριβώς! Νομίζω τρεις με τέσσερις εβδομάδες είναι το περισσότερο που θέλω να λείπω. Θα ήμουν ευτυχισμένος αν τρεις εβδομάδες ήταν η μεγαλύτερη περιοδεία που έκανα ποτέ. Επειδή είναι ωραίο να γυρίζεις σπίτι σου και να ξεκουράζεσαι, να είσαι με την οικογένειά σου και στο περιβάλλον σου.
Τελικά άκουσες τους δίσκους του Steven;
Έπαιξα κιόλας στον πρώτο!
Φυσικά, άκουσες όμως τους υπόλοιπους;
Όχι, δεν τους έχω ακούσει, μόνο κάποια μέρη τους.
Πώς και δεν συνεχίστηκε η συμμετοχή σου στους επόμενους δίσκους;
Ο Steven ήθελε ο drummer που θα έπαιζε στο άλμπουμ να συμμετέχει και στην περιοδεία, εγώ του είπα πως ευχαρίστως θα έπαιζα στο δίσκο, αλλά δεν ήμουν διαθέσιμος για να πάω σε περιοδεία για ένα μεγάλο διάστημα. Επειδή συμμετέχω και σε άλλες μπάντες, τους King Crimson, δεν μπορώ να δεσμευτώ για 11 μήνες ας πούμε. Οπότε ο ίδιος δεν ήθελε άλλοι να παίξουν στο δίσκο και άλλοι στις ζωντανές εμφανίσεις, θεωρώ πως έκανε το σωστό.
Δυστυχώς ο χρόνος μας τελειώνει, οπότε θέλω να σε ευχαριστήσω για την κουβέντα και ελπίζω να σε δούμε σύντομα ζωντανά στη χώρα μας με κάποια από τις μπάντες σου!
Σ' ευχαριστώ κι εγώ πολύ!
Φωτογραφίες: Χρήστος Κισατζεκιάν / www.livephotographs.com
Καλωσόρισες στην Ελλάδα, μετά από πολύ καιρό!
Σ' ευχαριστώ, όντως πάει καιρός, νομίζω η τελευταία φορά που ήμουν εδώ ήταν το 2007;
Το 2010 ήταν, αλλά και πάλι είναι μπόλικα χρόνια! Τι κάνεις; Πώς πάει η περιοδεία για το «Zildjian Day»;
Φανταστικά! Ξέρεις, αυτή είναι η τελευταία εμφάνιση μεταξύ των οκτώ και όλα έχουν πάει καλά, γνωρίσαμε πολλούς drummers, όπως επίσης και τοπικούς μουσικούς σε κάθε χώρα. Πήγαμε στην Ολλανδία, τη Δανία, Ιταλία, Αγγλία, Γερμανία, Γαλλία και φυσικά στην Ελλάδα.
Το lineup αυτής της περιοδείας περιλαμβάνει και τον Mike Mangini, έναν drummer με διαφορετική προσέγγιση στο παίξιμο από σένα, οπότε αναρωτιέμαι, είναι αυτό μια ευκαιρία και για τους δυο σας να τζαμάρετε και να μάθετε πράγματα ο ένας από τον άλλο;
Μπα όχι, δεν έγινε ούτε μια φορά. Δεν παίζουμε μαζί εξάλλου, οπότε δεν συνέβη κάτι τέτοιο.
Είσαι γνωστός για τον χαρακτηριστικό σου ήχο, πόσο καιρό σου πήρε να φτάσεις σε έναν ήχο που σε αντιπροσωπεύει πλήρως;
Βασικά, όλη μου τη ζωή! Ξέρεις, δεν το ακούω σαν έναν μοναδικό ήχο, το ακούω σαν τον εαυτό μου, και πάντοτε ήμουν ο εαυτός μου. Πιθανότατα για σένα να είναι πιο προφανές απ' ότι σε μένα, υπάρχει κόσμος που μου λέει «άκουσα αυτόν τον δίσκο και ήξερα πως είσαι εσύ στα πρώτα δέκα δευτερόλεπτα», κάτι το οποίο βρίσκω παράξενο, επειδή δεν με ακούν όπως ακούω εγώ τον εαυτό μου, οπότε είμαι πολύ χαρούμενος αν υπάρχουν άνθρωποι που πιστεύουν πως έχω καλό ήχο ή ωραίο στυλ, ένα αναγνωρίσιμο παίξιμο, απλά προσπαθώ να είμαι ο εαυτός μου, πάντα εγώ ήμουν (γέλια).
Έχεις παίξει πολλά διαφορετικά είδη μουσικής, από jazz μέχρι progressive rock, ακόμη και metal, αλλά ο ήχος σου φαίνεται να προσαρμόζεται και να ταιριάζει στη μουσική, παραμένοντας αναγνωρίσιμος...
Δεν προσπαθώ συνειδητά να έχω έναν διαφορετικό ήχο, απλά προσπαθώ να είμαι ο εαυτός μου, και πιθανότατα είμαι ο καλύτερος στον κόσμο στο να είμαι εγώ (γέλια), αλλά επίσης είμαι και το άτομο που βαριέται πιο εύκολα τον εαυτό μου, επειδή τα έχω ακούσει όλα και τα ακούω συνέχεια. Οπότε είμαι χαρούμενος όταν ξεφεύγω και δεν ακούγομαι σαν εμένα, ίσως σε σένα να ακούγεται πως παίζω κάτι νέο, αλλά έχω ακούσει ό,τι έχω να πω, πολλές φορές, οπότε πάντα προσπαθώ να εξελίσσομαι και να κάνω κάτι διαφορετικό.
Πιστεύεις πως είναι μια μεγάλη πρόκληση το να προσπαθείς να επανιδρύσεις τον εαυτό σου και να βρεις καινούργια πράγματα για να παίξεις;
Ναι, προσπαθώ να παίζω πράγματα που δεν έχω ακούσει κάποιον άλλο να παίζει, ειδικά εμένα. Ξέρεις, έχω τον ήχο μου, το μεγαλύτερο ποσοστό του ήχου προέρχεται από τα χέρια και τα πόδια μου, τον τρόπο που χτυπάω τα τύμπανα. Προφανώς έχω μια προτίμηση όσον αφορά τα τύμπανα, τα δέρματα και τα πιατίνια, αλλά αυτές οι προτιμήσεις υπάρχουν γιατί φαίνεται πως κάνουν ευκολότερη τη δουλειά μου. Πολλοί με ρωτάνε «γιατί επέλεξες πιατίνια Zildjian και τύμπανα Sonor;», απλά το κάνουν ευκολότερο να είμαι ο εαυτός μου. Δεν ξέρω, κάτι στον ήχο από τα πιατίνια και τα τύμπανα απλά ταίριαξε με την προσωπικότητά μου, οπότε είναι τα σωστά για μένα, μπόρεσα να βρω την ταυτότητά μου μέσα από αυτά, είναι κάπως σουρεαλιστικό.
Πώς προσεγγίζεις τα «Zildjian Day» events; Είναι περισσότερο διδακτική εμπειρία, παίζεις κομμάτια, ή λίγο κι από τα δύο;
Και τα δύο. Παίζω, ο κόσμος με ρωτά ερωτήσεις, κάνω επίδειξη κάποιων πραγμάτων ή απαντώ ερωτήσεις γενικότερα για drumming, ελπίζω πως είναι κάτι επιμορφωτικό, δεν υπάρχει νόημα να έρθω απλά και να σας δείξω πόσο γρήγορα μπορώ να παίξω, αυτό είναι εντελώς ανούσιο. Έχω παρακολουθήσει πολλά clinics και πάντα κοιτάω να κλέψω ιδέες (γέλια) ώστε την επόμενη μέρα να εξασκηθώ πάνω σε αυτά ή να τα ενσωματώσω στο παίξιμό μου. Οπότε ελπίζω πως θα έχει κάποια επιμορφωτική αξία.
Είναι δυσκολότερο να παίζεις μπροστά σε ένα κοινό που αποτελείται ως επί το πλείστον από drummers;
Ναι υπάρχει μια πίεση, επειδή όλοι κοιτάνε τι κάνεις, αλλά προσπαθώ να μην το σκέφτομαι και τόσο.
Ας περάσουμε τώρα στους King Crimson. Επέστρεψαν στο προσκήνιο για μερικές ζωντανές εμφανίσεις, με εσένα ως έναν από τους τρεις drummers του lineup. Ποιά ήταν η εμπειρία σου σε αυτή την περιοδεία;
Ήταν φοβερά! Προφανώς είναι δύσκολο να παίζεις με τρία drum sets, αλλά είμαστε τρεις διαφορετικοί άνθρωποι, με διαφορετικά στυλ, backgrounds και επιρροές, ενώ και τα τύμπανά μας είναι διαφορετικά, με ξεχωριστούς ήχους και χρώματα. Oπότε ξοδέψαμε αρκετό χρόνο στο να ρυθμίσουμε το πως θα παίξουμε τα κομμάτια, επειδή δεν υπάρχει νόημα να τα παίξουμε όπως ήταν αυθεντικά, κάθε κομμάτι θα έπρεπε να ακούγεται σαν να είναι καινούριο, δεν είμαστε tribute μπάντα και ο Robert Fripp δεν ήθελε εξαρχής να είναι σαν tribute μπάντα.
Είναι οι King Crimson, οι οποίοι είναι μια ξεχωριστή μπάντα και θα πρέπει να προσεγγίζουμε κάθε τραγούδι σαν να είναι καινούριο.
Αυτή η προσέγγιση θυμίζει περισσότερο ορχήστρα παρά μια rock μπάντα, με τόσα τύμπανα να συμμετέχουν...
Ναι ακριβώς! Είναι ένα τμήμα κρουστών, δεν είναι απαραίτητο να παίζουμε όλοι διαρκώς και κάθε στιγμή. Οπότε υπάρχουν πολλές στιγμές όπου δεν παίζω, μερικές φορές είναι και καλό αυτό, δεν χρειάζεται να παίζεις συνέχεια και να γεμίζεις όλα τα κενά και τις συχνότητες.
Νιώθεις καθόλου άβολα να είσαι στη σκηνή χωρίς να παίζεις;
Είναι λίγο περίεργο, γιατί ξέρεις είμαστε και στο μπροστινό μέρος της σκηνής και οι τρεις drummers, οπότε είναι παράξενο να κάθεσαι μπροστά στη σκηνή και να μην παίζεις, αλλά μετά από μερικές εμφανίζεις πλέον δεν νιώθω και τόσο παράξενα.
Πότε έλαβες την πρόσκληση για να γίνεις μέλος των King Crimson γι' αυτή την περιοδεία;
Ήταν περίπου έναν χρόνο πριν.
Ποιά ήταν η αντίδρασή σου; Περίμενες να σου γίνει αυτή η πρόταση; Είχαν προηγηθεί συζητήσεις πάνω σε αυτό το ενδεχόμενο;
O Robert με πήρε τηλέφωνο και μου είπε πως είχε ένα όραμα, το οποίο ήταν μια νέα μπάντα, με τρείς drummers, τέσσερα μέλη από την Αγγλία και τρεις Αμερικανούς. Πραγματικά το ταλέντο του Robert είναι το όραμά του. Γιατί στην τελική, το όραμα είναι αυτό που κάνει τη μεγαλύτερη διαφορά, δεν έχει να κάνει με τους μουσικούς ξεχωριστά, ή τα κομμάτια, είναι η μεγάλη ιδέα. Πρέπει να έχεις κάποιον που έχει αυτή τη μεγάλη ιδέα και ο Robert είναι πολύ καλός σε αυτό.
Με ρώτησε, και μου είπε «κοίτα, σκέφτομαι μια μπάντα με τρεις drummers, θα είστε τοποθετημένοι στο μπροστινό μέρος της σκηνής», είχε ήδη φανταστεί και το οπτικό κομμάτι. Σκέφτηκα πως θα ήταν κάτι πολύ παράξενο, αλλά στην πραγματικότητα είναι φοβερό, γιατί αλλάζει τη δυναμική της μπάντας. Συνήθως ο τραγουδιστής είναι στο μπροστινό μέρος, μιλώντας στο κοινό. Στους King Crimson, σε αυτούς τους King Crimson, ο τραγουδιστής είναι στο υψωμένο μέρος πίσω στη σκηνή, δεν μιλά στο κοινό, για την ακρίβεια κανείς δε μιλά στο κοινό.
Εάν ήσουν σε μια ορχήστρα, ο διευθυντής της δεν θα έπαιρνε το μικρόφωνο για να πει «τώρα θα παίξουμε ένα κομμάτι από τον δεύτερο δίσκο μας, ελπίζω να σας αρέσει», δεν χρειάζεται. Γιατί πρέπει να μιλάς στο κοινό; Είναι σαν μια νευρική συνήθεια. Οπότε το σημείο εστίασης δεν είναι ο τραγουδιστής μπροστά-μπροστά, είναι όντως σαν να βλέπεις μια ορχήστρα, δεν υπάρχει παραγωγή, έχουμε μόνο λευκά φώτα που ούτε κινούνται, ούτε αλλάζουν, δεν υπάρχει καπνός ούτε εκρήξεις, ούτε προβολές, είναι μόνο η μουσική και οι άνθρωποι που τη δημιουργούν. Εάν είναι κάτι καλό, που στην περίπτωση των King Crimson είναι, τότε αυτό είναι παραπάνω από αρκετό.
«Let the music do the talking»...
Ακριβώς, ακριβώς αυτό! Δεν χρειάζεται να μιλάμε εμείς, μιλάει η μουσική από μόνη της!
Κάνατε καθόλου jamming με τη μπάντα; Δουλεύετε πάνω σε νέο υλικό, ίσως για ένα νέο άλμπουμ;
Υπάρχει το live άλμπουμ, που βγαίνει τον Ιανουάριο (σ.σ.: με τίτλο “Live At The Orpheum”), επειδή ηχογραφήσαμε κάθε show της περιοδείας στην Αμερική, και φαντάζομαι πως θα υπάρξει ένας δίσκος με ένα πιο κατανοητό σύνολο τραγουδιών, επειδή αυτό το άλμπουμ είναι μόνο 40 λεπτά περίπου σε διάρκεια. Λέω «μόλις», ενώ οι παλιοί δίσκοι ήταν συνήθως διάρκειας 40 λεπτών, αλλά πιθανότατα έχουμε αρκετό υλικό για να κυκλοφορήσουμε ένα διπλό CD, οι συναυλίες ήταν περίπου δίωρες.
Φεύγοντας τώρα από τους King Crimson, δούλεψες επίσης και με τους O.S.I. σε δύο δίσκους, σκοπεύεις να συνεχίσεις αυτή τη συνεργασία;
Δεν ξέρω, ένα περίεργο πράγμα με τους O.S.I. είναι πως δεν έχω γνωρίσει ποτέ ούτε τον Jim (Matheos) ούτε τον Kevin (Moore) από κοντά, ούτε καν έχω μιλήσει μαζί τους στο τηλέφωνο!
Σοβαρά;
Ναι, δεν τους έχω συναντήσει ούτε έχω μιλήσει μαζί τους! Είναι ένας πολύ μοντέρνος τρόπος να ηχογραφείς απομακρυσμένα. Ο Jim με τον Kevin δεν μένουν κοντά μεταξύ τους, οπότε εγώ ηχογραφούσα τα τύμπανα με τον τρόπο που θεωρούσα πως ακούγονται καλά και τους έστελνα μια μίξη. Μερικές φορές έλεγαν «Ωραία, αυτό είναι τέλειο!» και μερικές φορές μου πρότειναν αλλαγές οπότε ξανάκανα όλο το κομμάτι ή μερικά μέρη του. Αρκετά συχνά έκανα τέσσερις με πέντε εκδόσεις του κομματιού και τους έστελνα μόνο μια. Μπορεί να μου έλεγαν «φανταζόμασταν τα κουπλέ λίγο πιο απαλά», οπότε εγώ μπορεί να το είχα ήδη κάνει σε μια από της άλλες εκδόσεις, άρα τους έστελνα κατευθείαν μια από αυτές.
Ποιά είναι η γνώμη σου γι αυτούς τους δίσκους; Είναι αρκετά διαφορετικοί από τους προηγούμενους, και γενικότερα οι O.S.I. δεν φοβούνται να πειραματιστούν, ειδικά στα τύμπανα, με looping και χρησιμοποιώντας διάφορα drum samples.
Δεν έχω ακούσει τους προηγούμενους δίσκους. Μου άρεσε η μουσική πάντως, νομίζω πως είναι πολύ καλή. Είναι αρκετά heavy για μένα, δεν παίζω συνήθως αυτό το heavy metal ύφος, αλλά μου άρεσε η μουσική, μ’ αρέσει ο τρόπος που τραγουδάει ο Kevin, τα πλήκτρα του, τα riffs του Jim, οπότε ήταν χαρά μου να συμμετέχω σε αυτό.
Φαντάζομαι ήταν κι ευκολότερο για σένα να δουλέψεις σε αυτά τα άλμπουμ από τη στιγμή που έχεις το δικό σου στούντιο...
Ναι σίγουρα, το να έχεις στούντιο στο σπίτι σου είναι μια μεγάλη πολυτέλεια, και μπορώ να ηχογραφώ οποτεδήποτε θέλω. Συνήθως ξεκινούσα μεσημεράκι, έπαιζα όλο το απόγευμα, δουλεύοντας σε ένα κομμάτι μέχρι να είμαι ευχαριστημένος, μέχρι να βρω μια καλή λύση για το κομμάτι, ίσως κάποιους ξεχωριστούς ρυθμούς ή μερικά ενδιαφέροντα fills, το σωστό δυναμικό μονοπάτι για το τραγούδι. Μερικές φορές σταματάω και επανέρχομαι την επόμενη μέρα, ίσως πρέπει να κοιμηθώ με αυτό στο μυαλό μου, ή μερικές φορές μέσα σε μια ώρα νομίζω πως έχω βρει τη σωστή λύση, εξαρτάται, είναι κάπως τυχαίο.
Η προσέγγισή σου θυμίζει αυτή ενός μηχανικού που προσπαθεί να λύσει ένα πρόβλημα, στην περίπτωσή σου βέβαια το πρόβλημα είναι ένα τραγούδι...
Είναι μια λύση, ξέρεις, κάποιος σου παρουσιάζει ένα τραγούδι και λέει «ok, μην ανησυχείς για το drum machine, απλά κάνε ό,τι θέλεις» και σκέφτεσαι «τι να κάνω τώρα, να παίξω όπως το drum machine, τι πρέπει να παίξω εδώ;». Oπότε ναι, είναι μια λύση σε ένα πρόβλημα, μπορείς να βρεις μια εφευρετική λύση, ή μια πιο καλλιτεχνική, ένα όμορφο σχέδιο, είσαι λίγο σαν αρχιτέκτονας. Μπορείς να κάνεις ένα κτίριο σχεδιάζοντας ένα τετράγωνο, βάζοντας μια πόρτα και τα παράθυρα. Είναι όμορφο; Όχι, είναι άθλιο. Είναι χρηστικό; Ναι, είναι, αλλά είναι βαρετό και προφανές, κανείς δεν θα ήθελε να ζει εκεί. Οπότε όταν συγκρίνεις αυτή την ιδέα ενός τετράγωνου κουτιού, ας πούμε με την όπερα του Σίδνεϋ, τότε έχεις λειτουργικότητα και ομορφιά μαζί. H γοητεία του design είναι να βρεις κάτι πέραν της λειτουργικότητας, πρέπει ακόμη να δουλεύει σαν κτίριο, ο ρυθμός σου πρέπει να παρέχει κάποια πληροφορία για το ρυθμό, μια αίσθηση groove, ο τρόπος που χωρίζεις τα μέτρα, θα βάλεις το ταμπούρο στο τρίτο beat, στα beats δύο και τέσσερα, ή θα το βάλεις σε περίεργα σημεία και θα δημιουργήσεις ένα μυστηριώδες μέρος που δεν είναι τόσο προφανές; Μήπως παραείναι μυστηριώδες; Τώρα δεν είναι αρκετά λειτουργικό.
Οπότε πρέπει να σκέφτεσαι σαν σχεδιαστής, σαν να σχεδιάζεις οτιδήποτε, ένα κέικ ή ένα ρολόι, ένα αμάξι ή ένα κτίριο, όλα έχουν μια λειτουργία, αλλά δεν είναι απαραίτητο να είναι το πιο προφανές, βαρετό ευθύ πράγμα που μπορείς να σκεφτείς. Η ομορφιά κρύβεται στην ιδέα, δεν είναι στην τεχνική, δεν έχει να κάνει με την τεχνική, μπορείς να έχεις μια εξαιρετική ιδέα χωρίς τεχνική. Προφανώς χρειάζεσαι κάποια τεχνική για να πεις αυτό που θες, αλλά στ’ αλήθεια, τί είναι αυτό που προσπαθείς να πεις;
Πάντως, συγκρίνοντας την προσέγγισή σου στα τύμπανα με άλλους μεγάλους drummers του χώρου, νομίζω πως προτιμάς να παίζεις λιγότερο προφανή πράγματα, όχι τόσο «in your face», χρειάζεται κανείς να δώσει προσοχή για να πιάσει όλες τις λεπτομέρειες, κι αυτό είναι που θεωρώ πως σε ξεχωρίζει και σου δίνει αυτό το χαρακτηριστικό ήχο που ανέφερα νωρίτερα.
Σ' ευχαριστώ που το λες, αυτό προσπαθώ να κάνω, νομίζω πως πρέπει να βρίσκεις μια ισορροπία, πρέπει να ξέρεις πότε να προσθέσεις κάτι παραπάνω και πότε να μην το κάνεις. Αν παίζεις συνεχώς υπερβολικά καταντά κουραστικό, αν δεν βάλεις κάτι παραπάνω τότε είναι βαρετό. Τώρα μιλάμε για στυλ, άποψη και επίπεδο, είναι το ίδιο πάλι με έναν εξαιρετικό σχεδιαστή, ο οποίος μπορεί να σχεδιάσει ένα κοστούμι (γέλια), ή ένα κτίριο, οτιδήποτε βλέπεις γύρω σου. Ξέρεις, μπαίνεις σε ένα μαγαζί και βλέπεις 100 ρολόγια, ίσως ένα να σε τραβάει πολύ, έχει κάτι το ιδιαίτερο, σίγουρα απλά λέει την ώρα, αυτό το κάνουν όλα, αλλά γιατί είναι τόσο ενδιαφέρον για σένα αυτό; Κάθε χρόνο, υπάρχουν χιλιάδες νέα σχέδια του ίδιου αντικειμένου, με εμπνέει πολύ αυτό, το να αναγνωρίζω ένα καλό design από το να ακούω άλλους drummers να παίζουν. Δεν παίρνω πολλές ιδέες από άλλους drummers. Παίρνω περισσότερες ενδιαφέρουσες ιδέες πηγαίνοντας σε μια έκθεση τέχνης, επειδή μπορώ να δω την ομοιότητα μεταξύ του design και της δημιουργίας ρυθμών στα τύμπανα, είναι το ίδιο πράγμα.
To bass drum δεν πρέπει να είναι στο 1 πάντα, το ταμπούρο δεν χρειάζεται να είναι στο 2 και στο 4, μπορεί και πάλι να έχει groove, το groove έχει να κάνει με το που τοποθετείς όλες τις νότες, όχι μόνο το bass drum και το ταμπούρο. Κάθε νότα που παίζεις τοποθετείται στο χρόνο, και μπορείς να το κάνεις ώστε να έχει μια φοβερή αίσθηση, να το κάνεις να νιώθει σαν τον James Brown (σ.σ.: «I feel good»), ακόμη κι αν παίζεις σε 17/16, απλά πρέπει να ξέρεις πως να το αναγνωρίζεις, να ξέρεις τι ψάχνεις, να έχεις ανοιχτά τα μάτια σου για να δεις την ομορφιά, πριν τη δημιουργήσεις μόνος σου, πρέπει να ξέρεις τι είναι.
Περνώντας τώρα στους Porcupine Tree που βρίσκονται σε hiatus αυτό τον καιρό. Ήταν μια αμοιβαία απόφαση αυτή, ή ήταν επιλογή του Steven να επικεντρωθεί στη σόλο καριέρα του, αφήνοντας τη μπάντα στην άκρη για λίγο;
Όχι, ήταν μια αμοιβαία απόφαση. Ξέρεις η τελευταία περιοδεία σχεδόν μας διέλυσε, επειδή περιοδεύσαμε για 14 μήνες που είναι ένα ανθυγιεινά μεγάλο διάστημα να περνάς μαζί με τον οποιονδήποτε, ακόμη και με τον εαυτό μου (γέλια). Ήταν πολύς ο καιρός της περιοδείας. Δεν διαλυθήκαμε, θα επιστρέψουμε μια μέρα, απλά προς το τέλος της περιοδείας, χρειαζόμασταν πραγματικά ένα μεγάλο διάλειμμα. Απλά όλο αυτό έγινε λίγο μεγαλύτερο απ’ ότι είχαμε φανταστεί.
Οπότε είχε να κάνει περισσότερο με την κούραση από την περιοδεία, ή υπήρχαν και προσωπικά προβλήματα στη μπάντα;
Δεν ήταν προσωπικό, δεν είχαμε τσακωμούς ή διαφωνίες. Φτάνοντας στο τέλος της περιοδείας, αν είχαμε μπει την επόμενη μέρα στο στούντιο δεν θα βγάζαμε καλό δίσκο, γιατί χρειάζεσαι χρόνο να καθαρίσεις το μυαλό σου και να βιώσεις άλλα πράγματα, οπότε όταν ξαναβρίσκεσαι με τους άλλους, είναι ανανεωτικό. Η τελευταία περιοδεία ήταν πολύ φιλόδοξη. Ξέρεις, οι managers, οι εταιρίες και οι promoters μπορούν να σε έχουν στο δρόμο συνέχεια, αλλά δεν έχουν ιδέα για την προσωπική ανοχή του καθενός, υπάρχει ένα όριο στο πόσες νυχτερινές πίτσες μπορείς να φας, πόσους άβολους ύπνους μπορείς να κάνεις και πόσα σκατένια backstage μπορείς να υποστείς. Δεν είναι αυτοί που το υφίστανται, κάθονται απλά στο γραφείο τους με τα πόδια ψηλά, παίρνοντας το μερίδιό τους. Δεν είναι αυτοί στο δρόμο, να κάνουν τη σκληρή δουλειά.
Εκτός αυτού, έχετε και οικογένειες, οπότε χρειάζεστε χρόνο και γι' αυτές...
Ακριβώς! Νομίζω τρεις με τέσσερις εβδομάδες είναι το περισσότερο που θέλω να λείπω. Θα ήμουν ευτυχισμένος αν τρεις εβδομάδες ήταν η μεγαλύτερη περιοδεία που έκανα ποτέ. Επειδή είναι ωραίο να γυρίζεις σπίτι σου και να ξεκουράζεσαι, να είσαι με την οικογένειά σου και στο περιβάλλον σου.
Τελικά άκουσες τους δίσκους του Steven;
Έπαιξα κιόλας στον πρώτο!
Φυσικά, άκουσες όμως τους υπόλοιπους;
Όχι, δεν τους έχω ακούσει, μόνο κάποια μέρη τους.
Πώς και δεν συνεχίστηκε η συμμετοχή σου στους επόμενους δίσκους;
Ο Steven ήθελε ο drummer που θα έπαιζε στο άλμπουμ να συμμετέχει και στην περιοδεία, εγώ του είπα πως ευχαρίστως θα έπαιζα στο δίσκο, αλλά δεν ήμουν διαθέσιμος για να πάω σε περιοδεία για ένα μεγάλο διάστημα. Επειδή συμμετέχω και σε άλλες μπάντες, τους King Crimson, δεν μπορώ να δεσμευτώ για 11 μήνες ας πούμε. Οπότε ο ίδιος δεν ήθελε άλλοι να παίξουν στο δίσκο και άλλοι στις ζωντανές εμφανίσεις, θεωρώ πως έκανε το σωστό.
Δυστυχώς ο χρόνος μας τελειώνει, οπότε θέλω να σε ευχαριστήσω για την κουβέντα και ελπίζω να σε δούμε σύντομα ζωντανά στη χώρα μας με κάποια από τις μπάντες σου!
Σ' ευχαριστώ κι εγώ πολύ!
Φωτογραφίες: Χρήστος Κισατζεκιάν / www.livephotographs.com
ΣΧΕΤΙΚΑ
ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΙ ΤΩΡΑ
ROCKING FEATURED
